آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,381 |
| تعداد مقالات | 16,906 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,424,503 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,099,858 |
تأملی بر مسأله انصراف محمد غزالی دانشمند ایرانی از تدریس در نظامیه بغداد | ||
| تاریخ فرهنگ ایران | ||
| دوره 2، شماره 1، فروردین 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی Released under (CC BY-NC 4.0) license I Open Access I | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ihc.2025.19342 | ||
| نویسنده | ||
| داود قاسم پور* | ||
| سایر | ||
| چکیده | ||
| یکی از مهمترین برهههای زندگی امام محمد غزالی، اندیشمند ایرانی قرن پنجم و ششم هجری، رویگردانی او از تدریس در نظامیه بغداد است. شبکه مدارس نظامیه از جمله ساختارهای منسجم آموزشی بودند که توسط خواجه نظامالملک توسی، وزیر دوره سلجوقی بنیان نهاد شد و نقش مهمی در حیات فرهنگی دوره سلجوقی ایفا کرد. در این میان نظامیه بغداد در مرکز خلافت اسلامی، از مهمترین نظامیه و نیز مدارس وقت بود و اهمیت زیادی در ساختار مذهبی و سیاسی اواخر قرن پنجم و سراسر قرن ششم داشت. در آن زمان، تبلیغات دامنهدار فاطمین مصر و اعزام داعیان پرشمار اسماعیلی به شهرهای مختلف از یک‌سو و تشکیل حکومتی اسماعیلی به رهبری حسن صباح در الموت از سویی دیگر، اقتدار خلافت عباسی را به چالش کشیده بودند و امام محمد غزالی در چنین زمانهای از سوی خواجه نظامالملک به سمت مدرسی نظامیه منصوب بغداد شد و به‌عنوان فقیهی منتسب به دستگاه خلافت و سلطنت، به تئوریپردازی و نظرورزی در حوزههای مختلف دانش و نیز مقابله با تبلیغات دامنهدار اسماعیلیان علیه خلافت پرداخت. غزالی پس از چهار سال حضور در آن سمت، نظامیه بغداد را ترک کرد و تصمیم گرفت دیگر در هیچ مدرسهای تدریس نکند. درباره چرایی این اقدام، دیدگاهها و اظهارنظرهای زیادی صورت گرفته است و برخی از پژوهشگران، حالات روحی غزالی و برخی دیگر گرایش او به تصوف را دلیل اتخاذ چنین تصمیمی بیان کردهاند و برخی دیگر، عوامل سیاسی را در این زمینه مؤثر میدانند. در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از اسناد و منابع کتابخانهای، تلاش کردهایم به واکاوی ابعاد این تصمیم بپردازیم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| غزالی؛ دوره سلجوقی؛ نظامیه؛ ترک مدرسه؛ عوامل و زمینه ها | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 75 |
||