دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,435
تعداد مقالات17,673
تعداد مشاهده مقاله57,698,673
تعداد دریافت فایل اصل مقاله19,373,285
تیمور تاج الدین, علی, ساعی, سودابه. (1404). مثنوی "جام جم" اوحدی مراغه ای (تحلیلِ ساختار، سبک شناسی و بررسیِ کیفی و نقد ادبی). سامانه مدیریت نشریات علمی, 2(1), 31-48. doi: 10.22034/ihc.2025.19316
علی تیمور تاج الدین; سودابه ساعی. "مثنوی "جام جم" اوحدی مراغه ای (تحلیلِ ساختار، سبک شناسی و بررسیِ کیفی و نقد ادبی)". سامانه مدیریت نشریات علمی, 2, 1, 1404, 31-48. doi: 10.22034/ihc.2025.19316
تیمور تاج الدین, علی, ساعی, سودابه. (1404). 'مثنوی "جام جم" اوحدی مراغه ای (تحلیلِ ساختار، سبک شناسی و بررسیِ کیفی و نقد ادبی)', سامانه مدیریت نشریات علمی, 2(1), pp. 31-48. doi: 10.22034/ihc.2025.19316
تیمور تاج الدین, علی, ساعی, سودابه. مثنوی "جام جم" اوحدی مراغه ای (تحلیلِ ساختار، سبک شناسی و بررسیِ کیفی و نقد ادبی). سامانه مدیریت نشریات علمی, 1404; 2(1): 31-48. doi: 10.22034/ihc.2025.19316

مثنوی "جام جم" اوحدی مراغه ای (تحلیلِ ساختار، سبک شناسی و بررسیِ کیفی و نقد ادبی)

تاریخ فرهنگ ایران
دوره 2، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 31-48    اصل مقاله (744.07 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی Released under (CC BY-NC 4.0) license I Open Access I
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ihc.2025.19316
نویسندگان
علی تیمور تاج الدین* ؛ سودابه ساعی
دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
چکیده
اوحدی مراغه‌ای، شاعر صوفی‌مسلک ایرانی، عمدتاً در دوران حکومت ایلخانیان در آذربایجان می‌زیسته است. اثر بی‌همتا و بی‌نظیر «جام-جم» اوحدی، یکی از شاهکارهای بی‌بدیل ادبیات فارسی در بیان موضوعات اخلاقی، اجتماعی، عرفانی و حکمی است. این اثر به‌عنوان نماینده‌ای از ادبیات فارسی قرون میانه، از منظر تاریخی نیز اهمیت بسزایی دارد. این کتاب مهم‌ترین و نام‌آورترین اثر وی به شمار می‌رود که «جام جهان‌بین» نیز نامیده می‌شود. «جام جم» در سال ۷۳3 هجری قمری و با ۵۰۰۰ بیت سروده شده است. شاعر در تحکیم و بیان مضامین و موضوعات این اثر بی‌مانند، از حکایات بهره برده است. اوحدی در کتاب خود از «حدیقه» سنایی تقلید کرده است، اما این اثر از صورت و ساختاری منسجم و منظم برخوردار است. اوحدی در ابیات «جام جم» با گردآوری ۱۳۳ شعر عرفانی و تعلیمی، خود را از لحاظ سیاسی، اجتماعی و مذهبی به جایگاهی ممتاز نسبت به «حدیقه» سنایی که این رقم تقریباً ۷۰ می‌باشد، رسانده است. در نقد ساختاری این مثنوی، عناصر مختلف زبانی از قبیل واجی، نحوی، معنایی و واژگانی مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. همچنین عناصر روایی مانند پیرنگ، شخصیت، راوی و لحن و صحنه نیز مورد کاوش و کنکاش قرار می‌گیرد. هر متن ادبی از چندین ساختار یا نظام متفاوت واژگانی، زبانی، نوشتاری و... تشکیل شده است و معنای آن از طریق کنش‌ها و تنش‌های دائمی میان این ساختارها حاصل می‌گردد. این نظام‌ها در هم تنیده شده‌اند و هر کدام دارای قواعد و الگوهای خاص خود هستند که می‌توان به صورت مجزا و مستقل مورد تحلیل قرار گیرند.
کلیدواژه‌ها
اوحدی مراغه‌ای؛ جام جم؛ ساختار شعر؛ ساختار متن؛ ساختار روایت
مراجع
 

  1. اخلاقی، اکبر. (1377). تحلیل ساختاری منطق الطیر عطار. چ اصفهان: فردا.
  2. اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.
  3. اوحدی اصفهانی مراغه‌ای، حسین .(1375). کلیّات. تصحیح سعید نفیسی. چ2. تهران: امیرکبیر.
  4. ایگلتون، تری .(1368). پیش درآمدی بر نظریه ادبی. ترجمه عباس مخبر. چ1. تهران: شفا.
  5. تودورف، تزوتان. (1385). نظریه ادبیات (متن هایی از فرمالیست های روس). ترجمه عاطفه طاهایی. تهران: اختران.
  6. داد، سیما. (1371). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
  7. دین پرست, ولی. (1403). انعکاس افکار عمومی در آثار عرفا، ادبا و مورخان عصر تیموری. تاریخ فرهنگ ایران 1(2): 82-71. DOI: 10.22034/ihc.2025.64034
  8. زرین کوب، عبدالحسین. (1375). جستجو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر.
  9. صفا، ذبیح الله. (1370). تاریخ ادبیات در ایران. ج 2. چ 5. تهران: فردوسی.
  10. صفوی، کورش. (1380). از زبان شناسی به ادبیات. ج 1. چ2. تهران: سوره مهر.
  11. عبداللهیان، حمید. (1380). "شخصیت و شخصیت پردازی در داستان". فصلنامه ادبیات داستانی. شماره 54.
  12. علی زاده بیگدیلو, منصور. (1403). تاثیرپذیری اشعار جنونی اردبیلی از فرهنگ و معارف اسلامی. تاریخ فرهنگ ایران 1(2): 29-15. DOI: 10.22034/ihc.2024.19225
  13. علوی مقدم، مهیار. (1377). نظریه‌های نقد ادبی معاصر (صورت گرایی و ساختارگرایی). چ1. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت).
  14. علی وفایی، عباس و فیروزی، نوید. (۱۳۹۱). «تحلیل سبک شناختی منظومه ی جام جم اوحدی (نسبت سبک فکری با بلاغت و زبان).»
  15. غلام، محمّد. (1382). "شگردهای داستان پردازی در بوستان". نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. شماره 189.
  16. فرجی, مهدی و نصیری حامد, رضا . (1403). الگویابی برای مشروطیت ایران؛ تحلیل محتوای منظومۀ «میکادونامه». تاریخ فرهنگ ایران 1(2): 133-118. DOI: 10.22034/ihc.2025.65675
  17. لطفی پور ساعدی، کاظم. (1371). "درآمدی به سخن کاوی". در مجله زبان شناسی. شماره پیاپی
  18. -مارزلف، اولریش.(1376).طبقه بندی قصّه‌های ایرانی، ترجمه کیکاوس جهانداری، چاپ دوم، تهران: انتشارات سروش.
  19. میرصادقی، جمال. (1377). ادبیات داستانی. چ 3. تهران: سخن.
  20. نجفی، ابوالحسن. (1380). مبانی زبان شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی. چ7. تهران: نیلوفر.
  21. ولک، رنه و آوستن وارن. (1382). نظریه ادبیات. مترجمان ضیاء موحّد و پرویز مهاجر. تهران: علمی و فرهنگی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 418
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 225


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب