دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,400
تعداد مقالات17,083
تعداد مشاهده مقاله55,129,658
تعداد دریافت فایل اصل مقاله17,534,816
میرزائی, اقبال علی. (1403). اصل تقسیم خسارت بر اساس میزان تأثیر رفتار مرتکبان؛ مبانی، شرایط اعمال و قلمرو اصل در حقوق ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 15(35), 233-260. doi: 10.22034/law.2024.59117.3332
اقبال علی میرزائی. "اصل تقسیم خسارت بر اساس میزان تأثیر رفتار مرتکبان؛ مبانی، شرایط اعمال و قلمرو اصل در حقوق ایران". سامانه مدیریت نشریات علمی, 15, 35, 1403, 233-260. doi: 10.22034/law.2024.59117.3332
میرزائی, اقبال علی. (1403). 'اصل تقسیم خسارت بر اساس میزان تأثیر رفتار مرتکبان؛ مبانی، شرایط اعمال و قلمرو اصل در حقوق ایران', سامانه مدیریت نشریات علمی, 15(35), pp. 233-260. doi: 10.22034/law.2024.59117.3332
میرزائی, اقبال علی. اصل تقسیم خسارت بر اساس میزان تأثیر رفتار مرتکبان؛ مبانی، شرایط اعمال و قلمرو اصل در حقوق ایران. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1403; 15(35): 233-260. doi: 10.22034/law.2024.59117.3332

اصل تقسیم خسارت بر اساس میزان تأثیر رفتار مرتکبان؛ مبانی، شرایط اعمال و قلمرو اصل در حقوق ایران

مطالعات حقوق تطبیقی معاصر
دوره 15، شماره 35، تیر 1403، صفحه 233-260    اصل مقاله (870.1 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/law.2024.59117.3332
نویسنده
اقبال علی میرزائی*
استادیار دانشگاه کردستان، ایران
چکیده
درصورتی که دو یا چند عامل با هم موجب زیان شوند، خسارت باید طبق قواعد حقوقی میان آنها تقسیم ‏شود. مطابق یکی از این قواعد، هر عامل زیان به میزان تأثیر عمل خود مسئولیت دارد. در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 از این قاعده تبعیت شده است. به‏علاوه، از برخی مقررات قانون یادشده می‏توان استنباط کرد که تقسیم خسارت بر اساس میزان تأثیر رفتارها، اصل و قاعدۀ عمومی تقسیم مسئولیت مدنی در حقوق ایران است. به‌موجب مادۀ 526 قانون یادشده چنانچه تأثیر رفتار مرتکبان متفاوت باشد، هریک به میزان تأثیر رفتارشان مسئول هستند و بر این اساس، خسارت باید به‌طور متفاوت تقسیم شود. همچنین، مطابق مادۀ 527 قانون پیش‌گفته، درصورتی که میزان تأثیر رفتارها مساوی باشد، مسئولیت به‌طور مساوی تقسیم می‏شود. لازمۀ اجرای مقررات یادشده این است که دادرس دربارۀ میزان تأثیر رفتار هر عامل، تحقیق کافی به‌عمل آورد‏. پس، اگر بدون تحقیق در این باره حکم به تساوی دهد، از احکام قانون تخلف کرده است. با وجود این، در فرضی که پس از تحقیقات لازم، اندازۀ سببیت هر عامل معلوم نشود، بر مبنای اصل عملی تساوی، مسئولیت همۀ عاملان مساوی است. اگرچه در اندیشه‏های حقوقی تقسیم خسارت بر اساس میزان تأثیر رفتارها دشوار و حتی ناممکن دانسته شده، اما رویۀ قضایی در اجرای قانون موفق‏‏ بوده است. صدور رأی وحدت رویۀ شمارۀ 799 هیئت عمومی دیوان عالی کشور مؤید این ادعاست. مطابق رأی یادشده در مورد تحصیل اموال به طریق نامشروع، هر کس به اندازۀ مالی که به ناروا تحصیل کرده، موجب ورود ضرر شده و به همان اندازه مسئول جبران است. همچنین، در مورد سایر انواع خسارت، میزان سببیت در ورود زیان با کمک نظر کارشناس قابل تعیین است.
کلیدواژه‌ها
استناد؛ اصل؛ تسبیب؛ قاعده؛ مباشرت
مراجع
الف) فارسی

- کتاب‏ها

  1. ادارۀ کل وحدت رویه و نشر مذاکرات هیأت عمومی دیوان عالی کشور (1393). مذاکرات و آرای هیأت عمومی دیوان عالی کشور سال 1390، تهران: ادارۀ کل وحدت رویه و نشر مذاکرات هیأت عمومی.
  2. امامی، سید حسن (1392). حقوق مدنی، تهران: اسلامیه.
  3. بابایی، ایرج (1402). حقوق مسئولیت مدنی؛ مبتنی بر نقد و بررسی آراء و رویۀ قضائی، تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوۀ قضاییه.
  4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1391). مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران: گنج دانش.
  5. خدابخشی، عبدالله (1398). جبران خسارت کارگران در نظام مسئولیت مدنی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  6. صانعی، یوسف (1384). استفتائات قضائی، حقوق مدنی، تهران: میزان.
  7. صفایی، سید حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1395). مسئولیت مدنی (الزام‏های خارج از قرارداد)، تهران: سمت.
  8. عمید زنجانی، عباسعلی (1382). موجبات ضمان؛ درآمدی بر مسئولیت مدنی و آثار آن در فقه اسلامی، تهران: میزان.
  9. غمامی، مجید و محسنی، حسن (1386). اصول آیین دادرسی مدنی فراملی، تهران: میزان.
  10. کاتوزیان، ناصر (1374). حقوق مدنی؛ الزام‏های خارج از قرارداد: ضمان قهری، تهران: دانشگاه تهران.
  11. کاتوزیان، ناصر (1382). مقدمۀ علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  12. کاتوزیان، ناصر (1378). دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، اموال و مالکیت، تهران: دادگستر.
  13. محمدی، ابوالحسن (1390). مبانی اصول استنباط حقوق اسلامی؛ اصول فقه، تهران: دانشگاه تهران.
- مقالات

  1. امیدیان، علیرضا؛ وحدتی شبیری، سید حسن؛ سعیدی، محمدعلی (1401). توزیع مسئولیت مدنی به میزان درجۀ تأثیر در تصادفات رانندگی با تکیه بر مواد 526 و 528 قانون مجازات اسلامی. حقوقی دادگستری، 86 (119)، 23-42.
Doi: 10.22106/jlj.2022.534383.4290

  • باریکلو، علیرضا و برزگر، مهدی (1398). بررسی سهم مسئولیت مدنی عوامل متعدد در حقوق ایران و اصول حقوق مسئولیت مدنی اروپایی. حقوق تطبیقی، 6 (1-11)، 227-250.
Doi: 10.22096/law.2020.107409.144

  • برهانی، محسن و بادکوبه هزاوه، آرش (1400). جایگاه نظر کارشناس در احراز رابطۀ سببیت. حقوقی دادگستری، 85 (113)، 69-91.
 Doi: 10.22106/jlj.2020.124986.3349

  1. حاجی ده‏آبادی، احمد (1398). تغییرات قاعدۀ اجتماعِ سبب و مباشر با لحاظ آخرین تحولات قانون‏گذاری در ایران ( مادۀ 526 ق.م.ا.1392). حقوق خصوصی، (1)، 113-132.
Doi: 10.22059/jolt.2019.277883.1006702

  1. حاجی‌نوری، غلامرضا (1393). بازخوانی ضمان قهری به هنگام اجتماع سبب و مباشر. حقوق، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 42 (1)، 1-12.
Doi: 10.22059/jlq.2014.50816

  • رستمی، هادی و شعبانی کندسری، هادی (1395). احراز رابطۀ سببیت در فرض مداخلۀ عوامل گوناگون در جنایات و خسارات مالی (با تأکید بر قانون مجازات اسلامی 1392). پژوهش حقوق کیفری، 4 (15)، 143-171. Doi: 10.22054/jclr.2016.4439
  1. صفایی، سید حسین (1392). ضابطۀ تقسیم مسئولیت مدنی در فرض تصادم دو وسیلۀ نقلیه، رأی وحدت رویۀ شمارۀ 717 هیأت عمومی دیوان عالی کشور مورخ 6/2/1390 و مادۀ 526 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392. مطالعات آرای قضائی «رأی»، (2)، 29-39.
Doi: 10.22106/jcr.2013.21508

  • صفایی، سید حسین؛ بادینی، حسن؛ عباسلو، بختیار؛ صالحی، سعیده (1397). معیار تقسیم مسئولیت در فرض تعدد اسباب و تحول آن در حقوق ایران. دیدگاه‏های حقوق قضائی، 24 (84)، 147-164. Doi: ir/article-1-1043-fa.html
  • کاتوزیان، ناصر (1382). کارشناسی؛ علم و تجربه در خدمت عدالت. دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، (62)، 317-342.             Doi: civilica.com/doc/585561
  1. کاظمی، محمود (1393). معیار تقسیم مسئولیت میان عاملان زیان، در نظام کامن‏لا و حقوق کشورهای رومی-ژرمنی. حقوق، دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی، 42 (1)، 69-85.
Doi: 10.22059/jlq.2014.50820

  1. کلانتری خلیل‏آباد، عباس و سلطانی پای‌طاق، سعیده (1394). مسئولیت مدنی سبب مجمل با رویکردی بر قانون مجازات اسلامی مصوب 1392. پژوهش‏های فقهی، 11 (2)، 413-442.
Doi: 10.22059/jorr.2015.55620

  • محسنی، حسن (1401). بهرۀ کارشناسی در کاربست و نمایاندن دانش سودمند در اثبات (مطالعۀ تطبیقی در حقوق ایران، آمریکا و فرانسه). مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، 13 (26)، 153-181. Doi: 10.22034/law.2021.46266.2915
  1. هاشمی، سید احمدعلی (1392). اسباب متعدد در مسئولیت مدنی. دانش حقوق مدنی، 2 (2)، 1-15.   Doi: civilica.com/doc/1562835
ب) منابع عربی

  1. حر عاملی، محمد‌بن حسن (بی‏تا). وسائل‏الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام.
  2. حسینی مراغی، میرفتاح (1417ق). العناوین الفقهیه، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
  3. حکیم، محمدتقی (1979م). اصول العامه للفقه المقارن؛ اصول الفقه الشیعه، قم: مؤسسۀ آل بیت.
  4. خمینی، سید روح‌االله (بی‏تا). تحریرالوسیله، قم: مؤسسۀ مطبوعاتی دارالعلم.
  5. خوانساری، سید احمد (1405ق). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع، تهران: مکتبه الصدوق.
  6. خویی، سید ابوالقاسم (1394). مبانی تکمله‏المنهاج، به اهتمام علیرضا سعید، تهران: انتشارات خرسندی.
  7. شهید اول، مکی، شمس‌الدین محمد‌بن محمد (بی‏تا). لمعه الدمشقیه، قم: دارالفکر.
  8. شهید ثانی، جبعی عاملی، زین‌الدین (1410ق). روضه البهیه فی شرح لمعه الدمشقیه، قم: انتشارات داوری.
  9. شهید ثانی، جبعی عاملی، زین‌الدین (بی‏تا). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم: مؤسسۀ معارف اسلامی.
  10. علامه حلی، جمال‏الدین حسن‌بن یوسف (1419ق). قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
  11. طباطبایی، سید علی (1418ق). ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، قم: مؤسسۀ آل بیت.
  12. فاضل هندی، اصفهانی، ابوالفضل محمد‌بن حسن (بی‏تا). کشف اللثام و الابهام عن قواعد الاحکام، قم: مؤسسۀ نشر اسلامی.
  13. نجفی، محمدحسن (1362). جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 139
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 118


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب