
تعداد نشریات | 44 |
تعداد شمارهها | 1,327 |
تعداد مقالات | 16,307 |
تعداد مشاهده مقاله | 53,171,523 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 15,781,823 |
موانع توسعهنیافتگی معدن در استان کردستان؛ زمینهها، علل و پیامدها | ||
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه | ||
دوره 13، شماره 1، شهریور 1403، صفحه 287-313 اصل مقاله (1.02 M) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jeds.2025.61355.1807 | ||
نویسندگان | ||
حسین دانش مهر* 1؛ عثمان هدایت2 | ||
1دانشیار، گروه جامعهشناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران | ||
2دکتری جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، گروه جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
چکیده | ||
هدف پژوهش حاضر، تحلیل توسعهنیافتگی اقتصادی و صنعتی بخش معدن به عنوان یکی از ظرفیتها و پتانسیلهای توسعهای در استان کردستان میباشد. چهارچوب مفهومی از مفاهیم توسعهی اقتصادی و صنعتی ذیل نظریات رشد متوازن نورکس و رشد نامتوازن هیرشمن و نظریات توسعه اقتصادی شومپیتر که توسعه اقتصادی و صنعتی را مبنای رفع توسعهنیافتگی دانسته و بر اهمیت فرآیندی و مستمر و پایداری توسعه تاکید دارند، اتخاذشده است. همچنین از روش نظریه زمینهای که در پی شرایط زمینهای، علی، مداخلهای، پیامدها و راهبردهای اتخاذشده، میباشد _ توسعهنیافتگی _، استفاده شده است. روش نمونهگیری، نظری هدفمند بوده و از منطق روش اشباع نظری جهت رسیدن به یافتههای حاصل از مصاحبه با ١٥ نفر از کارشناسان، مدیران و فعالان بخش معدن استفاده گردیده است. نتایج نشان داد که ضعف زیرساختهای صنعتی و ارتباطی استان زمینهی توسعهنیافتگی بخش معدن را فراهم آورده است. پرهزینه بودن، عدم رغبت سرمایهگذاران، وجود بازار دلالی، بلندمدت بودن سرمایهگذاری و انتقال سرمایه، سرمایهبر بودن فعالیتهای معدنی سبب کاهش و کمبود سرمایهگذاری در این بخش شده و همین امر، شرایط علی توسعهنیافتگی را سبب گردیده است. موانع اداری و امنیتی نمودن معادن در بهرهبرداری از ظرفیتها و پتانسیلهای این بخش به عنوان شرایط مداخلهای در توسعهنیافتگی عمل نموده است. این شرایط، دوقطبیسازی توزیع فعالیتهای صنعتی و معدنی در میان شهرستانهای استان و معارضتهای نهادی و مدنی را فراهم نموده است که پیامدهای توسعهنیافتگی بخش معدن میباشد. در همین راستا، خامفروشی مواد معدنی به عنوان استراتژی و راهبرد جهت فعالیت در این بخش اتخاذ شده است. این راهبرد حاکی از پیامد توسعهنیافتگی و درعینحال بازتولید توسعهنیافتگی استان در بخش معدن میباشد. لذا جهت رفع توسعهنیافتگی این بخش و توسعه اقتصادی_ صنعتی آن پیشنهاداتی ارائه گردیده است. | ||
کلیدواژهها | ||
"بخش معدن"؛ "توسعه نیافتگی"؛ "توسعه اقتصادی"؛ "روش نظریه زمینه ای"؛ "استان کردستان" | ||
مراجع | ||
احمدی، زهرا. (1398). نقش معدن در جذب و پایداری جمعیت سکونتگاههای انسانی (مطالعه موردی: سکونتگاههای استان کردستان). جغرافیا و روابط انسانی، ٢(٣)، ٣٨٣-٣٩٠.
بهرامی، رحمتالله. (1384). بررسی تعیین درجه توسعهیافتگی شهرستانهای استان و جایگاه استان کردستان در برنامه توسعه کشور، (اولین کنگره منطقهای راهکارهای توسعه اقتصادی استان کردستان) https://civilica.com/doc/154208.
تقوی، ا. (١٣٩٤). بررسی الزامات و رویکردهای استژاتژی توسعه صنعتی در ایران، کنفرانس ملی آینده پژوهی علوم انسانی و توسعه، شیراز مهرماه. https://civilica.com/doc/451956.
جهانی دولتآباد، اسماعیل؛ محمدی، چنور. (1402). واکاوی توزیع فضایی توسعه در شهرستانهای استان کردستان. مطالعات علوم محیط زیست. ٨(١)، ٦١٦٣-٦١٧٣. doi: 10.22034/jess.2022.365202.1892.
حقشناس، سیدعلی؛ ازغندی، علیرضا و توسلی رکن آبادی، مجید. (1398). نقش فقر در تهدیدات امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران مورد مطالعه: استان کردستان. رهیافت انقلاب اسلامی، ١٣(٤٧)، ١٥٣-١٧٠.
خانزادی، آزاد و صادقینسب، شبنم. (1396). رشد متوازن اقتصادی در چارچوب آمایش سرزمین؛ مطالعه موردی استان کردستان، اولین همایش بینالمللی برنامهریزی اقتصادی، توسعه پایدار و متوازن منطقهای رویکردها و کاربردها، دانشگاه کردستان و دانشگاه پلیتکنیک سلیمانی).
خیرالدین، رضا و رزاپور، مهدی. (١٣٩٨). پیامدهای فضایی اقتصاد غیررسمی در شهرستان مرزی بانه کردستان. ماهنامه اقتصاد پنهان، 124- 101.
داناییفرد، حسن و امامی، مجتبی. (1386). استراتژیهای پژوهش کیفی- نظریهپردازی داده بنیاد. اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت)، 1(2)، 0-0. SID. https://sid.ir/paper/473152/fa.
دانشمهر، حسین. (1402). زایلشدن ظرفیتهای توسعۀ محلی در استان کردستان (ارائۀ نظریۀ داده بنیاد در حوزۀ مدیریت منابع آب). توسعه محلی (روستائی-شهری). ١٥(١)، ١١٧-١٣٣.
doi: 10.22059/jrd.2023.363971.668812.
دانشمهر، حسین؛ خالقپناه، کمال و هدایت، عثمان. (1399). توسعه مرز محور و اضمحلال ظرفیتها و فرصتهای اجتماعات مرزی؛ با تاکید بر نقد بازارچههای مرزی (مورد مطالعه؛ بازارچههای مرزی ننور شهرستان بانه و خاو و میر آباد شهرستان مریوان). برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 11(43)، 241-278. doi: 10.22054/qjsd.2020.53491.2011.
دیداری، چنور؛ محسنی، رضاعلی و بحرانی، محمدحسین. (1398). بررسی عوامل مؤثر بر توسعه نامتوازن در استان کردستان با تاکید بر شاخصهای توسعه اقتصادی. جامعهشناسی اقتصادی و توسعه، 8(2)، 167-197.
ریچاردتی، گیل. (١٣٦٦). توسعه اقتصادی: گذشته و حال، ترجمه محمود نبیزاده، تهران: نشر گستره.
قادرزاده، حامد، باقری.، کیوان.، امینپور، داود. (1396). سنجش سطح توسعهیافتگی شهرستانهای استان کردستان با استفاده از شاخصهای عمده بخش کشاورزی. اقتصاد کشاورزی و توسعه، ١(٢٥)، ١-٢٣. doi: 10.30490/aead.2017.59063
سایت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان، بخش آمار و اطلاعات. (https://www.mimt.gov.ir/fa/general_content/478327) ١٤٠٢.
سرور، رحیم و خلیجی، محمدعلی. (1392). رتبهبندی صنعتی شهرستانهای استان کردستان، مطالعات مدیریت شهری، 5 (13)، 44-35.
سلطانیان، شریف و مفاخری باشماق، جمیل. (١٣٩٨). شناسایی شرایط علی تأثرگذار بر توسعه اقتصاد مرزی، (مورد مطالعه: استان کردستان، جامعهشناخنی اقتصادی و توسعه، 8 (2)، 310- 279.
سند آمایش صنعتی، معدنی و تجاری کشور. (١٤٠٢). موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی. https://itsr.ir/Page/10098/.
شماعی، علی و احمدی، باقر. (1395). تحلیل فضایی سطوح توسعهیافتگی شهرستانهای استان کردستان. مجله آمایش جغرافیایی فضا، ٦(٢٠)، ١١٧_١٢٨.
فغفوری، حدیث و زراعتکیش، یعقوب. (1395). آسیبشناسی بنگاههای کوچک و متوسط (SMEs) بخش کشاورزی در استان کردستان. اقتصاد کشاورزی (اقتصاد و کشاورزی)، 10(2 )، 93-109. SID. https://sid.ir/paper/124415/fa
فلیک، اوه. (١٣٨٧). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمهی هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
کرسول، جان. (1394). پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت پژوهی، پدیدارشناسی، نظریه داده بنیاد، قومنگاری، مطالعه موردی)، ترجمه حسن داناییفرد و حسین کاظمی، تهران: صفار.
کلانتری، خلیل. (۱۳۹۳). برنامهریزی و توسعه منطقهای. تهران. انتشارات خوشبین.
کیلی، ری و مافیلت، فیل. (۱۳۹۱). جهانی شدن و جهان سوم، ترجمه حسن نورایی و بیدخت محمدعلی شیخ علیان، چاپ چهارم، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امورخارجه.
محمدی، فواد؛ سیفالهی، سیف و سیدمیرزایی، محمد. (١٣٩٩). بررسی و مطالعه جامعهشناختی ساختار توزیع فرصتها و امکانات (مورد مطالعه استان کردستان). مجله پژوهشهای جامعهشناختی، ١٤(١)، ٤١-٦٥.
نافزیگر، ای. واین. (١٣٩٥). توسعه اقتصادی، ترجمه غلامرضا آزاد ارمکی و امیر آزاد ارمکی، تهران، نشر نی.
هانت، دایانا. (١٣٩٥). نظریههای اقتصادی توسعه (تحلیلی از پارادایمهای رقیب)، ترجمه غلامرضا آزاد ارمکی، چاپ پنجم، نشر نی.
Akpan, E.S. and O. G. Eweke (2017). Foreign Direct Investment and Industrial Sector Performance: Assessing the Long-Run Implication on Economic Growth in Nigeria. Journal of Mathematical Finance, 7(2): 391-411. Alexander, E.R. (2006) evaluation in planning: Evaluaation and prospects, Ashegata. Alina-Petronela, H. (2012). Concepts of Economic growth and development. Challenges of crisis and of knowledge. Economy Transdisciplinarity Cognition, 15(1), 66-71. Asr, E. T., Kakaie, R., Ataei, M., & Mohammadi, M. R. T. (2019). A review of studies on sustainable development in mining life cycle. Journal of Cleaner Production, 229, 213-231. Chicago. De Solminihac, H., Gonzales, L. E., & Cerda,R. (2018). Copper mining productivity: lessons from Chile. Journal of Policy Modeling, 40(1), 182-193. Downes, P. M., Hanslow, K., & Tulip, P. (2014). The effect of the mining boom on the Australian economy. Reserve Bank of Australia research discussion paper, (2014-08). Gaur, K. D. (1995). Development and Planning: Dynamics of economic development in India (Vol. 2). Sarup & Sons. Ghazi, J. M., Hamdollahi, M., & Moazzen, M. (2021). Geotourism of mining sites in Iran: An opportunity for sustainable rural development. International Journal of Geoheritage and Parks, 9(1), 129-142. Hirschman, A. O. (2002). Shifting involvements: Private interest and public action. Princeton university press. Hirschman, A. O. (2012). The rise and decline of development economics. In The theory and experience of economic development (pp. 372-390). Routledge. Johnson, R. B. (1997), Examining the validity Structure of Qualitative Research, Education. 118.2. Kattel, R., Kregel, J. A., & Reinert, E. S. (2009). The relevance of Ragnar Nurkse and classical development economics. Ragnar Nurkse (1907-2007): classical development economics and its relevance for today, 1-28. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 29 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 29 |