دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,434
تعداد مقالات17,656
تعداد مشاهده مقاله57,561,497
تعداد دریافت فایل اصل مقاله19,286,659
صفوی, حلیمه, عزیزیان, مریم. (1403). بازنمایی حیات حضرت زهرا (س) در روایت سیره نگاران شیعی در قرن ششم و هفتم هجری (مطالعه موردی: روایت محمد بن حسین رازی در کتاب نزهة الکرام ). سامانه مدیریت نشریات علمی, 1(2), 143-157. doi: 10.22034/ihc.2025.19257
حلیمه صفوی; مریم عزیزیان. "بازنمایی حیات حضرت زهرا (س) در روایت سیره نگاران شیعی در قرن ششم و هفتم هجری (مطالعه موردی: روایت محمد بن حسین رازی در کتاب نزهة الکرام )". سامانه مدیریت نشریات علمی, 1, 2, 1403, 143-157. doi: 10.22034/ihc.2025.19257
صفوی, حلیمه, عزیزیان, مریم. (1403). 'بازنمایی حیات حضرت زهرا (س) در روایت سیره نگاران شیعی در قرن ششم و هفتم هجری (مطالعه موردی: روایت محمد بن حسین رازی در کتاب نزهة الکرام )', سامانه مدیریت نشریات علمی, 1(2), pp. 143-157. doi: 10.22034/ihc.2025.19257
صفوی, حلیمه, عزیزیان, مریم. بازنمایی حیات حضرت زهرا (س) در روایت سیره نگاران شیعی در قرن ششم و هفتم هجری (مطالعه موردی: روایت محمد بن حسین رازی در کتاب نزهة الکرام ). سامانه مدیریت نشریات علمی, 1403; 1(2): 143-157. doi: 10.22034/ihc.2025.19257

بازنمایی حیات حضرت زهرا (س) در روایت سیره نگاران شیعی در قرن ششم و هفتم هجری (مطالعه موردی: روایت محمد بن حسین رازی در کتاب نزهة الکرام )

تاریخ فرهنگ ایران
دوره 1، شماره 2، مهر 1403، صفحه 143-157    اصل مقاله (603.03 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی Released under (CC BY-NC 4.0) license I Open Access I
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ihc.2025.19257
نویسندگان
حلیمه صفوی؛ مریم عزیزیان*
گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
اهمیت نسب و جایگاه معنویِ خاندان پیامبر(ص) سبب ظهور گونه سیرهنگاری و شرح‌حالنگاری درباره معصومین(ع) و اهل بیت(ع) شد. هرچند، در تمامی این سیرهها، زندگانی ائمه(ع) روایت میشد ولی علمای شیعی در قرون مختلف، همواره از یک زاویه به ابعاد مختلف حیات معصومین(ع) نمینگریستند. یکی از این تفاوتها و تغییرات در این متون، مربوط به حیات حضرت زهرا(س) است. از اینرو، مطالعه نحوه بازنمایی مؤلفان شیعی در قرون مختلف از حیات فاطمه زهرا(س) میتواند جنبههای مختلف زندگانی ایشان را شناسایی کند. در این مقاله، قصد بر آن بود که نحوه خوانش محمد بن حسین رازی، یکی از متکلمان و مورخان مشهور شیعی در سده ششم و ابتدای هفتم هجری را از حیات حضرت زهرا(س) مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. پرسش برآمده از این مسئله آن بود که رازی از کدام زوایا زندگانی حضرت فاطمه(س) به ویژه سیره سیاسی ایشان را روایت و تحلیل کرد؟
انتخاب رازی از آن رو اهمیت دارد که هنوز، ویژگیهای شرح‌حالنگاری درباره ائمه(ع) در سده ششم و ابتدای هفتم هجری مورد مطالعه همهجانبه قرار نگرفته است. پس، نتایج این تحقیق، می-تواند شناخت ما را از میراث شیعه در این قرون افزایش دهد.
نتیجه تحقیق نشان می‌دهد رازی با نگرش فرازمینی به ذکر معجزات در حیات فردی حضرت زهرا(س) بسنده کرد. اما نگرش زمینی و مادی در توصیف او از زندگانی سیاسی حضرت فاطمه(ع) غلبه داشت. مشکله اصلی رازی در ترسیم حیات سیاسی فاطمه‌ زهرا(س)، رفع ابهامات و بطلان استدلال‌های مدعیان فرق درخصوص فدک از طریق کاربست روش‌های کلامی، فقهی، حدیثی و به ویژه تاریخی بود.
کلیدواژه‌ها
حضرت زهرا (س)؛ محمد بن حسین رازی؛ نزهة‌ الکرام؛ حیات سیاسی؛ فدک
مراجع
 

  1. ابن طاووس، رضی الدین علی (1368). فرج المهموم فی تاریخ علماء النجوم، قم: دار الذخائر.
  2. افشار، ایرج (1338). «کتابی از مؤلف تبصره العوام»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، سال هفتم، ش2، ص54-43.
  3. آقابزرگ تهرانی، محمد محسن (1403ق). الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج24، بیروت: دارالاضواء.
  4. بهرامیان، علی (1385). مدخل«تبصره العوام»، دائره المعارف بزرگ اسلامی، ج14، زیر نظر موسوی بجنوردی، تهران: مرکز دائره المعارف بزرگ اسلام، صص489-488.
  5. جعفریان، رسول (1394). «کنکاشی در جریان تفکر شیعی در ایران نیمه‌ی اول قرن هفتم» (آثار و افکار محمد بن حسین بن حسن رازی آبی)»، شیعه پژوهی، دوره1، ش2، صص37-5.
  6. رازی، محمد بن حسین (1364). تبصره العوام فی معرفه مقالات الانام، تصحیح عباس اقبال، تهران: اساطیر.
  7. رازی، محمد بن حسین (1361). نزهة الکرام و بستان العوام (ج1)، تصحیح محمد شیروانی، تهران: باقر ترقی.
  8. رازی، محمد بن حسین (1362). نزهة الکرام و بستان العوام (ج2)، تصحیح محمد شیروانی، تهران: باقر ترقی.
  9. سید مرتضی، علی بن الحسین (1410ق). الشافی فی الامامه، سید عبدالزهرا حسینی، قم: اسماعیلیان.
  10. صدوق، محمد بن علی (1385ق). علل الشرایع، سید محمد صادق بحرالعلوم، النجف الاشرف: المکتبه الحیدریه.
  11. صفوی، حلیمه (1402). «چگونگی اثبات حقانیت جانشینی امام علی(ع) با تأکید بر غدیر در متون امامیه انتهای سده ششم هجری(مطالعه موردی: نزهه الکرام)»، تاریخ پژوهی، سال22، ش87، پاییز و زمستان، صص 122-97.
  12. طبرسی، احمد بن علی (1386ق). الإحتجاج على أهل اللجاج، محمدباقر خرسان، النجف الاشرف: دارالنعمان.
  13. عمادی حائری، سید محمد (1386). «تبصره العوام فی معرفه مقالات الانام»، دانشنامة زبان و ادب فارسی، ج2، به سرپرستی اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
  14. کنتوری، اعجاز حسین بن محمدقلی (1409ق). کشف الحجب و الاستار عن اسماء الکتب و الاسفار، قم: مکتبه آیه الله المرعشی النجفی.
تارنما:

  1. لغت نامه دهخدا در تارنمای آبادیس. آخرین دسترسی: 8 آبان 1403. https://abadis.ir
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 200
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 242


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب