دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,427
تعداد مقالات17,569
تعداد مشاهده مقاله56,971,734
تعداد دریافت فایل اصل مقاله18,915,607
رضائی, محمد. (1404). بررسی اخبار حیات و سیمای سیاسی فرهنگی و اجتماعی حضرت فاطمه (س) در منابع تاریخی تا سده پنجم هجری. سامانه مدیریت نشریات علمی, 2(1), 1-14. doi: 10.22034/ihc.2024.19227
محمد رضائی. "بررسی اخبار حیات و سیمای سیاسی فرهنگی و اجتماعی حضرت فاطمه (س) در منابع تاریخی تا سده پنجم هجری". سامانه مدیریت نشریات علمی, 2, 1, 1404, 1-14. doi: 10.22034/ihc.2024.19227
رضائی, محمد. (1404). 'بررسی اخبار حیات و سیمای سیاسی فرهنگی و اجتماعی حضرت فاطمه (س) در منابع تاریخی تا سده پنجم هجری', سامانه مدیریت نشریات علمی, 2(1), pp. 1-14. doi: 10.22034/ihc.2024.19227
رضائی, محمد. بررسی اخبار حیات و سیمای سیاسی فرهنگی و اجتماعی حضرت فاطمه (س) در منابع تاریخی تا سده پنجم هجری. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1404; 2(1): 1-14. doi: 10.22034/ihc.2024.19227

بررسی اخبار حیات و سیمای سیاسی فرهنگی و اجتماعی حضرت فاطمه (س) در منابع تاریخی تا سده پنجم هجری

تاریخ فرهنگ ایران
مقاله 1، دوره 2، شماره 1، فروردین 1404، صفحه 1-14    اصل مقاله (754.33 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی Released under (CC BY-NC 4.0) license I Open Access I
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ihc.2024.19227
نویسنده
محمد رضائی*
دانشیار دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
چکیده
حضرت فاطمه زهرا (س) از چهره‌های مطرح جهان اسلام و مورداحترام مسلمانان به شمار می‌رود که در برهه‌ای خاص از تاریخ صدر اسلام، به‌ویژه پس از رحلت نبی اکرم (ص) و جریان سقیفه نقش بسیار مهم و پررنگی در عرصه سیاسی و اجتماعی ایفا نمود. باوجود نقش‌آفرینی ایشان در برخی تحولات عصر نبوی، مخالفت با جریان سقیفه و پشتیبانی و حمایت از ولایت و جانشینی امام علی (ع) از نقاط عطف حیات کوتاه ولی تأثیرگذار ایشان به شمار می‌رود. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و تکیه بر منابع کتابخانه‌ای، به‌ویژه کتب تاریخ‌نگاری قرون اولیه تا پایان سده پنجم هجری تلاش دارد انعکاس زندگی و فعالیت‌های ایشان را در منابع تاریخی مورد شناسایی قرار داده، مخالفت با جریان سقیفه و پشتیبانی و حمایت از ولایت و جانشینی امام علی (ع) از نقاط عطف حیات کوتاه ولی تأثیرگذار ایشان به شمار می‌رود. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و تکیه بر منابع کتابخانه‌ای، به‌ویژه کتب تاریخ‌نگاری قرون اولیه تا پایان سده پنجم هجری تلاش دارد انعکاس زندگی و فعالیت‌های ایشان را در منابع تاریخی مورد شناسایی قرار داده،پاسخی به این سؤال بیابد، حیات و نقش حضرت فاطمه زهرا (س) به چه نحو در منابع تاریخ‌نگاری انعکاس یافته و کدام مسائل از توجه و بازتاب بیشتری برخوردار بوده است؟
کلیدواژه‌ها
تاریخ؛ تاریخ‌نگاری؛ خبر؛ رویکرد؛ منابع تاریخی
مراجع
 

  1. ابن سعد، محمد، 1374، طبقات، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: انتشارت فرهنگ و اندیشه.
  2. ابن شبه نمیرى، عمر، 1380، تاریخ مدینه منوره، ترجمه حسین صابری، تهران: نشر مشعر.
  3. ابن هشام، محمد بن اسحاق، 1375، سیره النبویه، ترجمه سید هاشم رسولی، تهران: کتابچی.
  4. اصفهانی، ابوالفرج بن حسین، 1399، مقاتل الطالبین، ترجمه جواد فاضل، تهران: علمی.
  5. الویری، محسن، 1388، «فرا نقش هدایتگری و سیره اجتماعی فاطمه (س) درآمد روش شناسی»، شیعه شناسی، ش 28، صص 30 –
  6. بلاذرى، احمد بن یحیى، 1337، فتوح البلدان، ترجمه محمد توکل، تهران: نشر نقره.
  7. بیهقی، ابوبکر احمد بن حسین (1)، 1361، دلائل النبوه، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: علمی و فرهنگی.
  8. بیهقى، على بن زید (2)، 1361، تاریخ بیهق، تهران: کتاب‌فروشی فروغی.
  9. ثقفی کوفی، ابواسحاق ابراهیم بن محمد، 1373، الغارات، ترجمع عزیز الله عطاردی، بی‌جا: عطارد.
  10. حسینی شاهرودی، محمد، 1377، فاطمه حامی ولایت، قم: شجره طوبی.
  11. حیدر، سید اعجاز، 1400، «بررسی تحلیلی گزاره های مربوط به دیدگاه «نارضایتی» حضرت فاطمه زهرا (س) نسبت به خلفا (شیخین در منابع اهل‌سنت تا قرن 7» پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی‌ارشد رشته تاریخ اهل‌بیت (ع)، جامع آموزش عالی امام خمینی (ره) جامعه المصطفی.
  12. دینوری، ابن قتیبه، 1380، امامت و سیاست، سید ناصر طباطبایی، تهران: ققنوس.
  13. رشاد، علی‌اکبر، 1401، دانشنامه فاطمی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
  14. رضوی، عبد الهادی، 1384، «مواضع سیاسی حضرت زهرا (س) در دفاع از ولایت»، پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی‌ارشد رشته فقه و معارف اسلامی، مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی مرکز جهانی علوم اسلامی.
  15. زواری، سید حسین، 1390، زندگی نامه حضرت فاطمه (ع) از منظر شیعه و اهل سنت، قم: رسالت.
  16. سبحانی تبریزی، جعفر، 1328، یاس در آتش؛ شهادت فاطمه زهرا (ع) در آینه اسناد تاریخی اهل سنت، ترجمه ابوالحسن عمرانی، قم: موسسه امام صادق (ع).
  17. شهیدی، سید جعفر، 1386، زندگانی فاطمه زهرا (ع)، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  18. طبری، محمد بن جریر، 1375، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: اساطیر.
  19. علیزاده، عمران، 1377، دفاع از حریم حق، بی‌جا: رسالت.
  20. قطبی، هادی، 1390، بانوی بی نشان، بی‌جا: بهار دل‌ها.
  21. قمى، حسن بن محمد، 1361، تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی بن عبدالملک قمی، تحقیق سید جلال‌الدین تهرانی، تهران: توس.
  22. کاظم الشحمانی، احمد جواد، 1399، «حضرت فاطمه زهرا در آثار مستشرقان»، پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی‌ارشد رشته تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه فردوسی مشهد
  23. گردیزی، ابوسعید عبدالحی بن ضحاک، 1363، تاریخ گردیزی، تحقیق عبدالحی حبیبی، تهران: دنیای کتاب.
  24. عالمی, خدیجه. (1403). امکان‌سنجی سیره حضرت فاطمه (س) در ورود به ادبیات داستانی. تاریخ فرهنگ ایران. 1(2): 70-55. DOI: 10.22034/ihc.2024.19226
  25. صفوی, حلیمه و عزیزیان, مریم. (1403). بازنمایی حیات حضرت زهرا (س) در روایت سیره نگاران شیعی در قرن ششم و هفتم هجری (مطالعه موردی: روایت محمد بن حسین رازی در کتاب نزهة الکرام). تاریخ فرهنگ ایران 1(2): 204-188. DOI: 10.22034/ihc.2025.19257
  26. مزاحم منقری، نصر، 1370، وقعه صفین، ترجمه پرویز اتابکی، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
  27. مسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین، 1365، التنبه و الاشراف، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی.
  28. مسعودی، ابوالحسن علی بن الحسین، 1374، مروج‌الذهب و معادن الجوهر، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی.
  29. مقدسی، محمد بن احمد، 1361، أحسن التقاسیم فی معرفة الأقالیم، ترجمه علینقی منزوی، تهران: شرکت مولفان و مترجمان.
  30. مقدسی، مطهر بن طاهر، 1374، آفرینش و تاریخ، ترجمه محمد رضا شفیعی کدکنی، تهران: آگه.
  31. موسوی، فاطمه، 1389، «بررسی سیر تاریخی نگاه مورخان اهل سنت به حضرت فاطمه (س) از آغاز تا قرن هفتم هجری»، پایان‌نامه جهت دریافت درجه کارشناسی‌ارشد تاریخ اسلام، دانشکده علوم سیاسی،اجتماعی، تاریخ و مدرسی معارف اسلامی دانشگاه باقر العلوم (ع).
  32. مهوش منصف، سعید، 1399، «تأثیر منزلت و شخصیت حضرت فاطمه (س) در حیات فرهنگی و تمدنی مسلمانان تا بایان قرن پنجم»، رساله جهت دریافت درجه دکتری، دانشکده فلسفه و اخلاق دانشگاه باقرالعلوم (ع).
  33. واقدی، محمد بن عمر، 1369، مغازی، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران: نشر دانشگاهی.
  34. هاشمی حسینی، مهدی، 1380، فاطمه زهرا (س) در کلام اهل سنت، قم: حر.
  35. یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب ابن واضح، 1371، تاریخ یعقوبی، ترجمه محمد ابراهیم آیتی، تهران: علمی و فرهنگی.
  36. یوسفی, زهرا و نجفیان رضوی, لیلا. (1403). کتاب امالی؛ بازنمایی جایگاه و شخصیت حضرت زهرا (س) در منظومۀ فکری شیخ طوسی. تاریخ فرهنگ ایران 1(1): 124-111. DOI: 10.22034/ihc.2024.19229
 

منابع عربی

  1. ابن حزم، ابومحمد علی، 1983، جمهره انساب العرب، تحقیق لجنه من العلما، بیروت: دارالکتب.
  2. ابن عبدالبر، ابو عمر یوسف، 1992، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، تحقیق علی‌محمد البجاوی، بیروت: دارالجیل.
  3. ابن قتیبه، ابومحمد عبدالله بن مسلم، 1992، المعارف، تحقیق ثروت عکاشه، قاهره: الهیه المصریه العامه للکتاب.
  4. بخاری الجعفی، ابوعبدالله محمد بن اسماعیل، 1987، صحیح‌البخاری، بیروت: دار ابن کثیر.
  5. بلاذری، احمد بن یحیى، 1996، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت: دارالفکر.
  6. خلیفه بن خیاط، ابو عمر، 1995، تاریخ خلیفه بن خیاط، تحقیق فواز، بیروت: دارالکتب العلمیه.
  7. واقدی، محمد بن عمر، 1990، الرده، تحقیق یحیی الجبوری، بیروت: دارالغرب الاسلامی.
 

 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 650
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 241


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب