
تعداد نشریات | 45 |
تعداد شمارهها | 1,399 |
تعداد مقالات | 17,149 |
تعداد مشاهده مقاله | 55,259,713 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,591,416 |
بررسی انتقادی رویکرد علّامه طباطبائی درباره تعلّق ذاتی نفس به بدن در دیدگاه ملّاصدرا | ||
مجله پژوهش های فلسفی | ||
دوره 19، شماره 50 - شماره پیاپی 20، فروردین 1404، صفحه 301-314 اصل مقاله (790.57 K) | ||
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2024.63358.3862 | ||
نویسنده | ||
حمیدرضا خادمی* | ||
دانشیار گروه فلسفه و کلام، پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی (سمت)، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
«ذاتی بودن تعلّق نفس به بدن» از جمله دیدگاههای بدیع ملّاصدرا است. وی با ناتمام دانستن دیدگاه فیلسوفانی همانند افلاطون، ارسطو و ابنسینا در این موضوع، نظریّۀ ابتکاری خود یعنی جسمانیّة الحدوث بودن نفس انسانی را بیان نموده است. از جمله لوازم و پیامدهای این نظریّه، «ذاتی بودن تعلّق نفس به بدن» است که ملّاصدرا بر آن تأکید کرده است. در واقع، وی براساس این مطلب، کوشیده است که ضمن نشان دادن کاستی موجود در دیدگاه مشائیان، تعریف مشهور نفس را تعریف حقیقی آن بداند. دو انتقاد ملّاصدرا بر دیدگاه فیلسوفان مشاء عبارتاند از: (1) نادرست بودن ترکیب یک شیء از حقیقتی مجرّد و مادّی؛ و (2) عدم تغییر ذاتیّات نفس. علّامه طباطبائی با نگاه انتقادی سعی کرده است که به این دو انتقاد پاسخ دهد. نگارنده در این نوشتار برآن است که با بهرهگیری از روش تحلیلی ـ تطبیقی، ضمن تقریر و تبیین دقیق دیدگاه ملّاصدرا و انتقادات علّامه طباطبائی، کاستیهای موجود در آراء علّامه طباطبائی را نشان دهد. | ||
کلیدواژهها | ||
ملّاصدرا؛ علّامه طباطبائی؛ تعلّق نفس به بدن؛ حدوث نفس | ||
مراجع | ||
آشتیانی، سید جلالالدین. (1381). شرح بر زادالمسافر، بوستان کتاب. ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1371). رساله فی معرفه النفس الناطقه و احوالها، به کوشش احمد الاهوانی، داراحیاء الکتب العربیه ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1363). التعلیقات، به کوشش عبدالرحمن بدوی، مکتب الإعلام الاسلامی ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1364). الشفا (الطبیعیات، به کوشش ابراهیم بیومی مدکور، کتابخانه عمومی آیتالله مرعشی نجفی ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1375). النفس من کتاب الشفا، به کوشش حسن حسنزاده آملی، مکتب الإعلام الاسلامی. ابنسینا، حسین بن عبدالله. (1379). النجاه، به کوشش محمدتقی دانشپژوه، دانشگاه تهران. ابنعربی، محیالدین. (بیتا). الفتوحات المکیه، دارالصادر. ارسطو. (1359). دربارة نفس، همراه با آراء طبیعی منتسب به پلوتارک، حواس و محسوسات اثر ابن رشد، و گیاهان اثر ارسطو، به کوشش عبدالرحمن بدوی، دارالقلم. افلاطون. (1380). مجموعه آثار افلاطون، ترجمة محمد لطفی و رضا کاویانی، خوارزمی. جوادی آملی، عبدالله. (1398). رحیق مختوم، ج 31، اسراء. صدرالمتألهین، محمد. (1368). الحکمه المتعالیه فیالاسفار العقلیه الاربعه، ج 7 و 8، مکتبه المصطفوی. صدرالمتألهین، محمد. (1385). مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین، به کوشش حسن ناجی اصفهانی، حکمت. طباطبایی، سید محمدحسین. (1375). المیزان فی تفسیر القرآن، دارالعلمی للمطبوعات. طباطبایی، سید محمدحسین. (بیتا)، تفسیر بحارالانوار، دارالکتب الاسلامیه. فخر رازی، محمد. (1364). النفس و قواها، به کوشش محمدصادق حسین معصومی، بینا. فخر رازی، محمد. (بیتا، الف)، المباحث المشرقیه، بیدار. فخر رازی، محمد. (بیتا، ب)، المحصل، به کوشش حسن عطایی، بیدار. مصباح یزدی، محمدتقی. (1393). تفسیر جلد هشتم اسفار اربعه، بخش اول، چاپ دوم، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی. نصیرالدین طوسی، محمد. (1386). شرح الاشارات و التنبیهات، به کوشش حسن حسنزاده آملی، بوستان کتاب. Aristotle. (1980). On the soul, followed by natural opinions attributed to Plutarch, the senses and the sensed by Ibn Rushd, and plants by Aristotle, Ed. ʿA. Al-Badvī, Dār-al-Qalam. (In Arabic) https://www.noorshop.ir/fa/book/1728 Abdoli Mehrjardi, H. R. & Rahimpour, F. (2022). A Comparative Study of Casual Relation of Mind and body from the Perspective of Mulla Sadra and Foster. Philosophical Meditations, 12(28), 201-221. www.doi.org/10.30470/phm.2021.529165.1979 Āštīyānī, S.-J. (2002). Šarḥ bar zād-al-musāfir. Būstan-i Kitāb. (In Persian & Arabic) https://noorlib.ir/book/info/1875 Faḫri Rāzī, M. (1985). Al-nafs va quvāhā, Ed. M. Ṣ. Ḥ. Maʿṣūmī, Bīnā. (In Arabic) Faḫri Rāzī, M. (n.d.-a). Al-Mabāhiṯ Al-Mašriqīya. Bīdār. (In Arabic) Faḫri Rāzī, M. (n.d.-b). Al-muḥaṣṣil, Ed. Ḥ. Atāy, Bīdār. (In Arabic) Ibn ʿArabī, M. (n.d.). Al-futūḥāt al-Makkīya. Dār-al-Ṣādir. (In Arabic) https://noorlib.ir/book/info/36717 Ibn Sīnā, Ḥ. (1984). Al-taʿlīqāt, Ed. ʿA. Badvī, Maktab-al-Aʿlām Al-Islāmī. (In Arabic) https://noorlib.ir/book/info/1751 Ibn Sīnā, Ḥ. (1985). Al-šifā (Al-ṭabīʿīyāt), Ed. I. Bīyūmī Madkūr, Public Library of Āyat Allāh Marʿašī Naǧafī. (In Arabic) https://noorlib.ir/book/info/1738 Ibn Sīnā, Ḥ. (1992). Risāla fī maʿrafat al-nafs al-nā al-nāṭiqa va aḥvālihā (A. Al-ahvānī, Ed.). Dār-al-Iḥyā al-Kitāb al-ʿArabīya. (In Arabic) https://noorlib.ir/book/view/01871 Ibn Sīnā, Ḥ. (1996). Al-nafs min kitāb al-šifā. Ed. Ḥ. Ḥasanzādi, Āmulī, Maktab-al-Aʿlām Al-Islāmī. (In Arabic) https://noorlib.ir/book/info/10588 Ibn Sīnā, Ḥ. (2000). Al-niǧāt, Ed. M. T. Dānīšpaĵūh, University of Tehran. (In Arabic) https://noorlib.ir/book/view/1765 Javādī Amulī, ʿA. (2019). Raḥīq-i Maḫtūm, Vol. 31, Isrāʾ. (In Persian) https://ketabja.ir/product/%d8%b1%d8%ad%db%8c%d9%82%d9%85%d8%ae%d8%aa%d9%88%d9%85- %d8%ac%d9%84%d8%af-31 Miṣbāḥ Yazdī, M.-T. (2014). Commentary on the eighth volume of Al-Asfār al-arbaʿa, part one, 2nd edition, Imam Khomeini Educational Research Institute. (In Persian) Plato. (2001). Collection of Plato's Works, Trans. M. Loṭfī & R. Kāvīānī, Ḫārazmī. (In Persian) https://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=894758 Ṣadr-al-Mutaʾallihīn, M. (1989). Al-ḥikmat-al-mutaʿālīya fil asfār-al-ʿaqliyyat-al-arbaʿa, Vol. 7,8, Maktabat-al-Muṣṭafavī. (In Arabic) Shariati, F. & khoshnevis, Y. (2020). The Emergent Dualism and the Bodily Hoduth of the Soul, A Comparative Study. Philosophical Meditations, 10(24), 289-313. www.doi.org/10.30470/phm.2019.103474.1563 Ṣadr-al-Mutaʾallihīn, M. (2006). The Collection of Philosophical Treatises of Ṣadr-al-Mutaʾallihīn, Ed. Ḥ. Nāji Iṣfahānī, Ḥikmat. (In Persian) Ṭabāṭabāʾī, S. M. Ḥ. (1996). Al-mīzān fil tafsīr-al-Qurʾān. Dār-al-aʾlamī lil Maṭbūʿāt. (In Arabic) Ṭabāṭabāʾī, S. M. Ḥ. (n.d.). A commentary on Biḥār-al-Anwār. Dār-al-Kitāb al-Islāmīya. (In Persian) Ṭūsī, N. (2007). Šarḥ-al-išārāt va tanbīhāt, ed. Ḥ. Ḥasanzādi Āmulī, Būstan-i Kitāb. (In Arabic) https://noorlib.ir/book/info/13963 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 202 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 177 |