آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,381 |
| تعداد مقالات | 16,906 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,421,821 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,098,373 |
بررسی و تحلیل مبانی فکری طریقت یسویّه و تأثیر آن در تصوّف آسیای صغیر | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقاله 4، دوره 77، شماره 249، شهریور 1403، صفحه 57-77 اصل مقاله (1.47 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2024.59927.3618 | ||
| نویسندگان | ||
| اسدالله واحد* ؛ هادی صادقی؛ محمد مهدی پور؛ ابراهیم رنجبر | ||
| گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان های خارجی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران | ||
| چکیده | ||
| «احمد یسوی» یکی از مشایخ مشهور و تأثیرگذار در خطّۀ ترکستان در قرن ششم بوده است. حرکت صوفیانه و سلوک عرفانی وی به نام «یسویّه» در جهان اسلام شهرت یافته است که در اسلامی شدن آناتولی نقش مهمی ایفا کرده‌است و با فراز و نشیب‌هایی در آسیای صغیر حیات داشته است. یسویّه به عنوان اولین طریقتی تلقّی می‌شود که در میان ترکان پدید آمد؛ این جریان دینی ابتدا در شهر «یسی» یا «ترکستان» پدیدآمد و سپس آوازۀ آن کل ماوراءالنّهر را درنوردید و در آسیای صغیر نیز گسترش یافت. اهمّیّت اصلی طریقت یسویّه از این منظر است که توانست متناسب با سطح اندیشه، زبان و فرهنگِ ترکمانان، از ترکستان تا آناتولی، عقاید عرفانی و آداب و اصول صوفیانه‌شان را اشاعه و تبلیغ کند و با استفاده از اشعار عامیانۀ آهنگینی که ریشه در روح ملّی و آداب آن قوم داشت، روح بسیط و بی‌آلایش آن‌ها را مجذوب اسلام و تصوّف کند و در نهایت فرهنگ و اجتماع آسیای صغیر را آمادۀ ورود و پذیرش آرای فرقه‌های مختلفی که اغلب آن‌ها اصل خراسانی داشت، گرداند. با توجه به این‌که تاکنون تحقیقی در مورد نقد و بررسی آراء و آدابِ یسویّه و گسترش این طریقت در آسیای صغیر صورت نپذیرفته‌است. نگارندگان این پژوهش برآنند که با استناد به آثار مکتوب و منسوبِ شخصِ احمد یسوی، به شرح و تفسیر عقاید صوفیانه و آداب طریقت یسویّه و تطبیق آن‌ها با تصوّف خراسان بپردازند تا از این طریق ماهیّت عرفانی و تأثیر فرهنگی و فکری این طریقت در آسیای صغیر آشکار و مشخّص شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| احمد یسوی؛ یسویّه؛ آسیای صغیر؛ عقاید؛ آداب | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
بایرام، میکائیل (1379). اوحدالدین کرمانی و حرکت اوحدیه، ترجمۀ منصوره حسینی و داوود وفایی، تهران: نشر مرکز.
بهنام‌فر، محمد حسن و مصطفی ملایی (1391). «خواجه احمد یسوی و رشد جریان یسویّه در ماوراءالنّهر و ترکستان»، هفت آسمان، شمارۀ 55، ص 78-63.
جامی، عبدالرحمن بن احمد (1375). نفحات‌الانس من حضرات‌القدس، تصحیح مهدی توحیدی‌پور، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی.
چارشی‌لی، اسماعیل حقی (1368). تاریخ عثمانی، ترجمۀ ایرج نوبخت، جلد اول، تهران : نشر کیهان.
رازی، نجم‌الدین (1399). مرصادالعباد و مفتاح‌النجاة، تهران: نشر علمی فرهنگی.
زرین کوب، عبدالحسین (1363). جستجو در تصوّف ایران، تهران: نشر امیرکبیر.
زرین کوب، عبدالحسین (1387). ارزش میراث صوفیّه، تهران: نشر امیرکبیر.
سنایی، مهدی (1376). «طریقت یسویّه و نقش آن در گسترش اسلام در آسیای مرکزی»، فصلنامۀ مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال ششم، دورۀ سوم، شمارۀ 19، ص 92-79.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1392). قلندریّه در تاریخ، تهران: نشر سخن.
قدرتی وایقان، منیژه (1392). «بانوان صوفی در آناتولی دورۀ سلجوقیان با تأکید بر سه طریقت: مولویّه، اوحدیه و بکتاشی»ه، پایان نامۀ کارشناسی ارشد: دانشگاه الزهرا.
قرامصطفی، احمد (1395). «سرچشمه‌های تصوّف آناتولی»، ترجمۀ اشکان بحرانی، ایران‌نامگ، سال اول، شمارۀ 4، ص 171-142.
کوپریلی، فؤاد (1385). صوفیان نخستین در ادبیات ترک، ترجمۀ توفیق سبحانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
منفرد، افسانه (1382). «تصوّف در آسیای مرکزی و قفقار»، دانش‌نامۀ جهان اسلام، ج7، انتشارات بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ص 404-398.
نسفی، عزّالدین (1384). الأنسان الکامل، تهران: انتشارات طهوری.
هاشم‌پور سبحانی، توفیق (1377). «احمد یسوی»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، جلد هفتم، صفحات 118-116: تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
هجویری، ابوالحسن (1396). کشف‌المحجوب، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی، تهران: انتشارات سروش.
یسوی، احمد (1379). دیوان حکمت، به اهتمام رسول اسماعیل‌زاده، قو آنشبیک قاری، غالیه قمبربکاوا، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی.
Babinge, koprulu, M. F. (1996). Anadoluda islamiyat, Akcag.
Çelebi, E. (1314-1318). seyahatname, ikdam matbaasi.
Ersalan, Kemal, tosun ,necdat. (2016). yesavinin fakrnamesi ve iki farsça risalesi, ahmed yasavi universitesi.
Köprülü, F. (1993). Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, 8.Baskı, Diyanet İşleri
Ocak. A. Y. (2002). Alavi ve bektaşi inançlarinin Islam Öncesi Temeller, İletişim Yayinlari.
Ocak. A. Y. (1978). Emirci sultan ve zaviyasi. TED,IX),SS.136-161.
Başkanlığı Yayınları.
Paşazade, A. (2013). Osmanoğulları'nın Tarihi, K Kitaplığı
Tosun, N. (2017). yasavilik araştirmalari için bazi mühim kaynak eserler, turkiye araştirmalari litratur dergisi, cilt15, sayi30: 11-83.
Tosun, N. (2015). hoca ahmed yasavi, ahmed yasavi universitesi
Tosun, N. (2011). "DEDE GARKIN VE EMIRCI SULTAN (13 yuzyil), Gazi universitesi rektörü.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 351 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 257 |
||