آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,381 |
| تعداد مقالات | 16,906 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,422,092 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,098,546 |
تحلیل معرفت‌شناختی بیداری در ادب عرفانی فارسی و ساتوری در روایت‌های آیین ذن (مطالعة موردی: «مثنوی معنوی مولوی» و روایت‌های «دروازة بی دروازه» و «صد و یک داستان ذن») | ||
| زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز) | ||
| مقاله 7، دوره 76، شماره 248، اسفند 1402، صفحه 115-132 اصل مقاله (595.64 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/perlit.2023.55825.3465 | ||
| نویسندگان | ||
| خلیل بیگ‌زاده* 1؛ احسان زندی طلب2؛ ابراهیم رحیمی زنگنه3 | ||
| 1گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| 3گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| چکیده | ||
| بیداری به معنای از میان رفتن غفلت و ناآگاهی و یکی از مهم‌ترین اصطلاحات در عرفان اسلامی است که مولوی در داستانهای مثنوی معنوی بارها از آن سخن گفته، ویژگی‌های آن را بازنموده است. همچنین در روایت‌های آیین ذن، ساتوری همین معنا را دارد و درک و تجربة آن اساس و جان‌مایة مراقبه و سلوک به‌شمار می‌رود. بر این پایه، هدف این جستار، تحلیل یافته‌های بیداری است از نگاه مولوی در مثنوی معنوی به‌عنوان اثری شاخص در حوزة عرفان اسلامی ـ ایرانی با روایت‌های ساتوری در مجموعه‌های «دروازة بی دروازه» و «صد و یک داستان ذن» که هر دو از مشهورترین نوشته‌ها در سنت عرفانی ذن یه‌شمار می‌روند. بازنمودن یکسانی‌ها و ناهمسانی‌های این دو مکتب فکری با روش توصیفی ـ تحلیلی سامان یافته است و تحلیل و تبیین داده‌های پژوهش نشان می‌دهد، ویژگی‌های بیداری در مثنوی معنوی و ساتوری در آیین ذن مانند: ناگهانی‌بودن، آگاهی‌بخشی و تکرارپذیری با یکدیگر همسانی دارند، اگر چه ویژگی ناگهانی‌بودن در روایت‌های ساتوری بازتاب بیشتری دارد. همچنین ویژگی حیرت‌انگیزی که خصوصیتی فرعی و برآمده از نگاه مخاطب است، در روایت‌های آیین ذن بازتاب فراوانی یافته که برخاسته از ساختار منطق‌گریز و تحلیل‌ناپذیر این مکتب است. حال اینکه داستانهای مبتنی بر بیداری در مثنوی معنوی که در تطبیق با روایت‌های ساتوری از بنیان‌های عقلانی و منطقی مستحکمی پیروی می‌کنند، حایز این ویژگی نیستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مثنوی مولوی؛ بیداری و یقظه؛ آیین ذن؛ ساتوری | ||
| مراجع | ||
|
استعلامی، محمد (1399). فرهنگ‌نامۀ تصوف و عرفان. دوم. تهران: فرهنگ معاصر.
افلاکی، شمس‌الدین احمد (1396). مناقب‌العارفین. تصحیح تحسین یازیجی، ویرایش توفیق ه. سبحانی، اول، تهران، دوستان.
الحکیم، سعاد (1394). دانشنامۀ اصطلاحات ابن عربی. ترجمۀ ناصر طباطبایی، اول، تهران: مولی.
الیاده، میرچا (1387). متون مقدس بنیادین از سراسر جهان. جلد چهارم، ترجمۀ مانی صالحی علامه، اول، تهران: فراروان.
انصاری، خواجه عبدالله (1389). منازل‌السائرین، ترجمۀ عبدالغفور روان‌فرهادی، به کوشش محمد عمار مفید، سوم، تهران، مولی.
پاشایی، ع (1376). ذن چیست. چهارم، تهران: نیلوفر.
پاشایی، ع (1399). فرهنگ آیین بودا. اول، تهران. نگاه معاصر.
جرجانی، میرسید شریف (1394). تعریفات. ترجمۀ حسن سیدعرب و سیماسادات نوربخش، دوم. تهران: فرزان روز.
جیه جونگ، دسایی (1396). ذن می‌گوید. ترجمۀ ع. پاشایی، اول، تهران: فراروان.
خوارزمی، کمال الدین حسین بن حسن (1398). جواهرالاسرار و زواهرالانوار. تصحیح محمدجواد شریع، دوم، تهران: اساطیر.
دوگن، کیگن (1398). قلب شوبوگنزو. ترجمۀ فرهاد کربلایی، اول، تهران: نگاه معاصر.
رپس، پال (1398). ذن، گوشت و استخوان. ترجمۀ سهراب دریابندری، دوم، تهران: فرهنگ نشر نو.
سپه‌سالار، فریدون احمد (1391). رساله در مناقب خداوندگار. تصحیح محمدعلی موحد و صمد موحد، اول، تهران: کارنامه.
سجادی، جعفر (1389). فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، نهم، تهران: طهوری.
سراج طوسی، ابونصر (1388). اللمع فی التصوف. ترجمۀ مهدی محبتی، دوم، تهران: اساطیر.
سعیدی، گل‌بابا (1399). فرهنگ جامع اصطلاحات عرفانی، اول، تهران: زوار.
سمرقندی، دولتشاه (1382). تذکرة‌الشعرا. تصحیح ادوارد براون، اول، تهران: اساطیر.
سوزوکی، د.ت (1395). بی‌دلی در ذن. ترجمۀ ع. پاشایی و نسترن پاشایی، اول، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
سوزوکی، د.ت (1397). ذن بودیسم. ترجمۀ منوچهر شادان، دوم، تهران: بهجت.
سوزوکی، د.ت (1399). ذن و فرهنگ ژاپنی، ترجمۀ ع. پاشایی، اول، تهران، فرهنگان.
شایگان، داریوش (1386). ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، ششم، تهران: امیرکبیر.
عبدالرزاق کاشانی، عبدالرزاق بن جلال‌الدین (1396). اصطلاحات‌الصوفیه. ترجمۀ محمد خواجوی، پنجم، تهران: مولی.
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد (1386). تذکرة‌الاولیا. تصحیح محمد استعلامی، شانزدهم، تهران: زوار.
فروزانفر، بدیع‌الزمان (1382). شرح مثنوی شریف. یازدهم، تهران: علمی و فرهنگی.
کاشانی، عزّالدین محمود بن علی؛ (1389). مصباح‌الهدایه و مفتاح‌الکفایه. تصحیح جلال‌الدین همایی، اول، تهران: زوار.
کوکوشی، موسو (1399). گفتگوهای خیالین در باب بودیسم و ذن. ترجمۀ حسین میرشکرایی، اول، تهران: مثلث.
گواهی، عبدالرحیم (1390). فرهنگ توصیفی ادیان. اول، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
میهنی، محمد بن منور (1385). اسرارالتوحید. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی، ششم، تهران، آگه.
مولوی، جلال‌الدین محمد (1371). مثنوی معنوی. تصحیح نیکلسون، به کوشش مهدی آذریزدی، اول، تهران، پژوهش.
مومون (1397). دروازۀ بی‌دروازه. ترجمۀ ع. پاشایی، اول، تهران، کارگاه اتفاق.
نات هان، تیک (1399). کلیدهای ذن. ترجمۀ ع. پاشایی، اول، تهران، کارگاه اتفاق.
نادرعلی، عادل (1397). شرح اصطلاحات عرفانی. اول، قم، آیت اشراق.
نصر، حسین (1386). سه حکیم مسلمان. ترجمۀ احمد آرام، ششم، تهران: امیرکبیر.
نیکلسون، رینولد الین (1389). شرح مثنوی معنوی مولوی. ترجمۀ حسن لاهوتی، چهارم، تهران، علمی و فرهنگی.
واتس، آلن (1399). طریقت ذن. ترجمۀ. هوشمند ویژه، سوم، تهران، بهجت.
هجویری ابوالحسن علی بن عثمان (1390). کشف‌المحجوب. تصحیح محمود عابدی، هفتم، تهران، سروش.
همفریز، کریسمس (1394). ذن ترجمۀ منوچهر شادان، پنجم، تهران، ققنوس.
هجویری ابوالحسن علی بن عثمان (1390). کشف‌المحجوب. تصحیح محمود عابدی، هفتم، تهران، سروش.
هینلز، جان راسل (1393). فرهنگ ادیان جهان. ترجمۀ گروه مترجمان، دوم، قم، انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
یوسا، میچیکو (1390). دین‌های ژاپنی. ترجمۀ حسن افشار، سوم، تهران، مرکز.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 888 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 738 |
||