آمار
| تعداد نشریات | 45 |
| تعداد شماره‌ها | 1,381 |
| تعداد مقالات | 16,909 |
| تعداد مشاهده مقاله | 54,436,626 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 17,106,159 |
بررسی مطلوبیت زیستگاه کاراکال Schreber, 1776) Caracal caracal,) با استفاده از مدل MaxEnt در اقلیم آینده ایران | ||
| جغرافیا و برنامه‌ریزی | ||
| مقاله 17، دوره 28، شماره 87، 1403، صفحه 370-348 اصل مقاله (1.01 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/gp.2022.52676.3030 | ||
| نویسندگان | ||
| نفیسه فقیه سبزواری1؛ آزیتا فراشی* 2 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی محیط زیست- دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 2دانشیارگروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| امروزه از تغییرات اقلیمی به همراه تخریب زیستگاه به عنوان مهمترین عوامل تهدید‌‌کننده حیات وحش یاد می‌شود. از این رو داشتن اطلاعات صحیح از نیاز‌های اکولوژیک و زیستگاه هر گونه زمینه را برای حفاظت از گونه‌ها در برابر این تغییرات فراهم می‌کند و تعیین مهمترین عوامل در جلب نظر گونه‌ها و تهیه نقشههای مطلوبیت زیستگاه می‌تواند اقدامی در جهت حفاظت از گونه‌ها باشد. در ایران بعد از پلنگ و یوزپلنگ کاراکال سومین گربه سان موجود است که نقش کلیدی در کنترل جمعیت جوندگان دارد و زیستگاههای آن بیشتر در مناطق خشک قرار گرفته‌‌است. بر همین اساس در این پژوهش، به بررسی تاثیرات تغییر اقلیم بر زیستگاههای کاراکال و نیز نحوه پراکنش این گونه تحت دو سناریوی اقلیمی RCP2.6 و RCP8.5 در دوره زمانی 2061 تا 2080 در ایران با استفاده از روش حداکثر آنتروپی پرداخته شد. در این مطالعه از چهار دسته متغیر محیطی شامل: متغیر‌‌های اقلیمی، توپوگرافی، کاربری اراضی و پوشش زمین که در مجموع 32 متغیر برای زمان حال و 14 متغیر برای آینده استفاده شدهاست. نتایج نشان داد که متغیر‌‌های فاصله از مناطق حفاظتی، شنزارها، مناطق جنگلی متراکم، بیشترین تاثیر را در انتخاب زیستگاه مطلوب برای گونه کاراکال در زمان حال داشته و متغیر‌‌های میانگین دمای گرم‌ترین فصل سال و میانگین ارتفاع از سطح دریا تحت دو سناریوی آینده بیشترین تاثیر را در انتخاب زیستگاه توسط گونه خواهند‌‌داشت. همچنین بررسی نقشههای مطلوبیت زیستگاه کاراکال نشان داد که هم اکنون این گونه تنها 2/13درصد از زیستگاههای ایران را به خود اختصاص داده‌‌است که با شبکه حفاظتی کنونی تنها 2/48 درصد همپوشانی دارد این در حالی است که این میزان زیستگاه مطلوب گونه در آینده تحت سناریو‌‌های RCP2.6 و RCP8.5 به ترتیب به 9/30 و 4/27 خواهد‌‌رسید و از میزان همپوشانی آن با شبکه حفاظتی کنونی تا حدود 66 درصد کاسته و به مقدار 8/17 درصد همپوشانی خواهد رسید. | ||
تازه های تحقیق | ||
امروزه از تغییرات اقلیمی بههمراه تخریب زیستگاه به عنوان مهمترین عوامل تهدید‌‌کننده حیات‌وحش یاد می‌شود. از این رو، داشتن اطلاعات صحیح از نیاز‌های اکولوژیکی و زیستگاه هر گونه، زمینه را برای حفاظت از گونه‌ها در برابر این تغییرات فراهم می‌کند. تعیین مهمترین عوامل در جلب نظر گونه‌ها، به همراه تهیه نقشههای مطلوبیت زیستگاه می‌تواند اقدامی در راستای حفاظت از گونه‌ها باشد. در ایران بعد از پلنگ و یوزپلنگ کاراکال سومین گربهسان موجود است که نقش کلیدی در کنترل جمعیت جوندگان دارد و زیستگاههای آن بیشتر در مناطق خشک قرار گرفته است. بر همین اساس در این پژوهش، با استفاده از روش حداکثر آنتروپی به بررسی تأثیرات تغییر اقلیم بر میزان مطلوبیت زیستگاههای کاراکال و نیز تأثیر آن بر نحوه پراکنش این گونه در زمان حال، تحت دو سناریوی اقلیمی RCP2.6 و RCP8.5 در دوره زمانی 2061 تا 2080 در ایران پرداخته شد. در این مطالعه از 4 دسته متغیر محیطی شامل: متغیر‌‌های اقلیمی، توپوگرافی، کاربری اراضی و پوشش زمین استفاده شد که در مجموع 32 متغیر برای زمان حال و 14 متغیر برای زمان آینده را تشکیل داده است. نتایج نشان داد که در بخش تأثیر اهمیت متغیرها در انتخاب زیستگاه توسط گونه، متغیر‌‌های فاصله از مناطق حفاظتی، شنزارها و مناطق جنگلی متراکم بیشترین تأثیر را در انتخاب زیستگاه مطلوب برای کاراکال در زمان حال داشته و متغیر‌‌های میانگین دمای گرم‌ترین فصل سال و میانگین ارتفاع از سطح دریا تحت دو سناریوی آینده بیشترین تأثیر را در انتخاب زیستگاه توسط گونه خواهند داشت. همچنین نتایج حاصل از بررسی سطح مطلوبیت زیستگاههای کاراکال نشان داد که هماکنون 2/13 درصد از زیستگاههای ایران مطلوبیت کافی برای زیست گونه داشته که این میزان با شبکه حفاظتی کنونی 2/48 درصد همپوشانی دارد این در حالی است که سطح زیستگاه مطلوب گونه در آینده تحت سناریو‌‌های RCP2.6 و RCP8.5 به ترتیب به 9/30 و 4/27 خواهد رسید و از میزان همپوشانی آن با شبکه حفاظتی کنونی تا حدود 66 درصد کاسته و به مقدار 8/17 درصد همپوشانی خواهد رسید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارزیابی زیستگاه؛ تغییر اقلیم؛ مدلسازی زیستگاه؛ MaxEnt | ||
| مراجع | ||
|
ادیبی، محمد علی، ناصری، سمیه، ظاهری، بهرام علی، بهزادی، فرشاد. «مهمترین تیپ‌های گیاهی موثر بر پراکنش گربه کاراکال در پارک ملی کویر ایران». دومین کنفرانس بین المللی اکولوژی سیمای سرزمین. دانشگاه صنعتی اصفهان 1395.
اکبری هارونی، حسن، بهروزی راد، بهروز، حسن زاده کیابی، بهرام. (1387). بررسی مطلوبیت زیستگاه آهو در منطقه حفاظت شده کالمند بهادران استان یزد . محیط شناسی، 34(46): 118-113.
خورانی، اسداله، جمالی، زهرا. (1395). اثر تغییر اقلیم بر شدت و مدت خشکسالی در ایستگاه‌های خشک و نیمه‌خشک (بندرعباس و شهرکرد) تحت مدل .HADCM3 نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی، دوره 20(57): 131-115.
ضیایی، هوشنگ. (1388). راهنمای صحرایی پستانداران ایران. تهران: کانون آشنایی با حیات وحش.
طباطبایی، فائزه، نجفی قوشه بلاغ، کاظم، اسماعیلی، شمس الدین، فرهادیان، ماندانا، بنی مهدی دهکردی، محمد جواد، مختاری، زینب، ثبوتی، یوسف، عبداللهی، سمیه، مصطفوی، پروین، غفاری، زهره، خرمی، زینب (1390). زمین گرم ارمغان سده بیست و یکم. تهران: موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتا شناسی.
کرمی، محمود، قدیریان، طاهر، فیض اللهی، کاوه (1395). اطلس پستانداران ایران. تهران: سازمان محیط زیست.
محمدی، حسین، ربانی، فاطمه، امیری، ابراهیم (1395). تغییر اقلیم و مدل‌های اقلیمی. تهران: دانشگاه تهران.
مروتی، مریم، کابلی، محمد، پناهنده، مریم، سرباز، محمد، احمدیان، شادی. (1396). مدل سازی زیستگاه یوزپلنگ آسیای (Acinonyx jubatus venaticus) تحت تاثیر تغییرات اقلیمی در ایران با استفاده از نرم افزارMAXENT، فصلنامه محیط زیست جانوری، 9(1): 13-20.
مصری علمداری، پریچهر، رسولی، سید حسن. (1400). تحلیل تأثیر تغییرات اقلیم شهری بر میزان توزیع فضایی جمعیت با تأکید بر جزایر حرارتی نمونه موردی: شهر ساری. نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی، 25(77): 242-231.
ملکوتی‌خواه، شیما، فاخران، سیما، همامی، محمود رضا، سن، جوزف. (1398). ارزیابی پتانسیل مناطق خشک و نیمه خشک در حفظ زیستگاههای مطلوب سم‌داران کوه‌زی تحت تاثیر تغییر اقلیم آینده: مطالعه موردی قوچ وحشی (Ovis sp) و بز وحشی (Capra aegagrus) فصلنامه محیط زیست جانوری، 12(1): 16-9. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 496 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 406 |
||