دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات45
تعداد شماره‌ها1,398
تعداد مقالات17,057
تعداد مشاهده مقاله55,025,040
تعداد دریافت فایل اصل مقاله17,481,587
جهان, زهرا, ایمان پور, محمد تقی. (1401). سیاست عرب‌های مسلمان در استقبال از راهبرد مصالحه با اشراف ایرانی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(31), 25-48. doi: 10.22034/jiiph.2022.50048.2289
زهرا جهان; محمد تقی ایمان پور. "سیاست عرب‌های مسلمان در استقبال از راهبرد مصالحه با اشراف ایرانی". سامانه مدیریت نشریات علمی, 13, 31, 1401, 25-48. doi: 10.22034/jiiph.2022.50048.2289
جهان, زهرا, ایمان پور, محمد تقی. (1401). 'سیاست عرب‌های مسلمان در استقبال از راهبرد مصالحه با اشراف ایرانی', سامانه مدیریت نشریات علمی, 13(31), pp. 25-48. doi: 10.22034/jiiph.2022.50048.2289
جهان, زهرا, ایمان پور, محمد تقی. سیاست عرب‌های مسلمان در استقبال از راهبرد مصالحه با اشراف ایرانی. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 13(31): 25-48. doi: 10.22034/jiiph.2022.50048.2289

سیاست عرب‌های مسلمان در استقبال از راهبرد مصالحه با اشراف ایرانی

فصلنامه تاریخ نامه ایران بعد از اسلام
مقاله 3، دوره 13، شماره 31، تیر 1401، صفحه 25-48    اصل مقاله (411.29 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jiiph.2022.50048.2289
نویسندگان
زهرا جهان1؛ محمد تقی ایمان پور* 2
1دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه فردوسی مشهد
2استاد دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
بررسی اخبار فتوح، حاکی از آن است که فرماندهان سپاه عرب‌‌های مسلمان در بیش‌تر مواقع ترجیح می‌دادند تسلط بر سرزمین ایران را به‌جای جنگ از طریقِ عقد قراردادهای صلح‌آمیز به دست آورند. بدین‌جهت، به شکل‌های مختلف به اشراف ایرانی و رعایای آنان با وجود داشتن سابقۀ جنگی و حتی نقض پیمان و شورش، امان می‌دادند و پای میز مذاکره با آنان می‌نشستند. با توجه به تکرار این سیاست، این پرسش‌ مطرح می‌شود که چه انگیزه‌هایی در ترغیب نخبگان سیاسی‌نظامی عرب به در پیش گرفتن راهبرد مصالحه و سازش با اشراف ایرانی وجود داشت؟ هرچند رویداد بزرگ فتح ایران توسط عرب‌های مسلمان از زوایای گوناگون مورد بحث و تحلیل تاریخ‌پژوهان قرار گرفته است؛ اما تاکنون پژوهشی جامع و مستقلی در پاسخ به پرسش موردنظر، صورت نگرفته است. لذا در جستار حاضر، تلاش بر آن است تا با تکیه بر منابع دست‌اول و با استفاده از رویکردی تاریخی و روشِ تحلیلی‌توصیفی به پرسش‌ مذکور، پاسخ داده شود. یافته‌ها نشان می‌دهد که عواملی همچون تسهیل پیشروی سپاهیان عرب در سرزمین ایران با مساعدت‌های حکام محلی، کاهش مقاومت‌ها و اعتراضات در نواحی مختلف ایران با استفاده از نفوذ قومی و اعتبار خاندان‌های بزرگ محلی، استفاده از نیروی نظامی اشراف ایرانی در درگیری‌های داخلی قبایل عرب، استفاده از دانش و تجارب دیوان‌سالاران و دهقانان ایرانی در اداره نواحی متصرفی، در انعقاد عقد قراردادهای صلح‌آمیز و استقبال نخبگان سیاسی‌نظامی عرب‌ها از راهبرد مصالحه و سازش اشراف ایرانی در فتح سرزمین ایران مؤثر بوده است.
کلیدواژه‌ها
ایران؛ سده‌های نخست اسلامی؛ فاتحان عرب؛ اشراف ایرانی؛ مصالحه و سازش
مراجع
کتاب‌ها

  • ابن‌اثیر، عزالدین علی (1371)، تاریخ کامل، ترجمه عباس خلیلی و ابوالقاسم حالت، تهران، موسسه مطبوعات علمی.
  • ابن‌اسفندیار، بهاءالدین محمدبن حسن (1320)، تاریخ طبرستان، تصحیح عباس اقبال، تهران، چاپ‌خانه مجلس.
  • ابن‌اعثم‌ کوفی، محمدبن‌علی (1372)، الفتوح، ترجمه‌ محمدبن احمد مستوفی، تصحیح غلام‌رضا طباطبائی مجد، تهران، شرکت سهامی.
  • ابن‌حوقل (1345)، صوره الارض، ترجمه‌ جعفر شعار، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
  • ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1363)، العبر، ترجمه‌ عبدالحمید آیتی، تهران، مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  • ابن‌طقطقی، محمدبن‌علی‌ (1350)، تاریخ فخری، ترجمه‌ محمد وحید گلپایگانی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  • ابن‌غسان، ابوالقاسم (1312)، تاریخ برامکه، به کوشش عبدالعظیم گرگانی، [بی‌جا، بی‌نا].
  • ابن‌فقیه همدانی، ابوبکر احمدبن محمد (1349)، مختصرالبلدان، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
  • ابن‌ندیم، محمدبن اسحاق (1366)، الفهرست، ترجمه و تحقیق محمدرضا تجدد، تهران، امیرکبیر.
  • ابی عبید، قاسم ا‌بن سلام (1408)، الاموال، تحقیق و تعلیق محمد خلیل هراس، بیروت، دارالفکر.
  • اخبار الدوله العباسیه (1971)، تحقیق عبدالعزیز الدوری و عبدالجبار مطلبی، بیروت، دارالطلعیه.
  • اصطخری، ابواسحاق ابراهیم (1368)، مسالک و الممالک، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
  • بلاذری، احمدبن یحیی (1364)، فتوح البلدان، ترجمه‌ آذرتاش آذرنوش، تصحیح محمد فرزان، تهران، سروش.
  • بیرونی، ابوریحان (1352)، آثارالباقیه، ترجمه‌ اکبر داناسرشت، تهران، ابن‌سینا.
  • تاریخ سیستان (1366)، تصحیح ملک‌الشعراء بهار، تهران: پدیده خاور.
  • جاحظ، ابوعثمان عمروبن بحر (2009)، البیان و التبیین، بیروت، دارالکتب‌العلمیه.
  • جهشیاری، ابوعبدالله محمد (1348)، الوزراء و الکتاب، ترجمه‌ ابوالفضل طباطبایی، تهران، تابان.
  • حاکم نیشابوری، ابوعبدالله (1375)، تاریخ نیشابور، ترجمه‌ محمدبن حسین خلیفه‌ نیشابوری، تهران، نشر آگه.
  • حمزه‌ اصفهانی (1367)، تاریخ پیامبران و شاهان، ترجمه جعفر شعار، تهران، امیرکبیر.
  • خلیفه‌بن خیاط، ابوعمرو (1414)، تاریخ، تحقیق سهیل زکار، بیروت، دارالفکر.
  • چوکسی، جمشید کرشاسب (1381)، ستیز و سازش، ترجمه‌ نادر میرسعیدی، ققنوس، تهران.
  • دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود (1383)، اخبارالطوال، ترجمه‌ محمود مهدوی دامغانی، نی، تهران.
  • طبری، محمدبن جریر (1375)، تاریخ طبری، ترجمه‌ ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر.
  • قاضی ‌ابویوسف (1335)، الخراج، ترجمه‌ میرعلی اصغر شعاع، [تهران]، مدیریت جریده ثروت وزارت مالیه.
  • قدامه‌بن جعفر (1353)، کتاب الخراج و صنعه الکتابه، حققه و قدم له حسین خدیو جم، تهران، بنیاد فرهنگ ایران.
  • ماوردی، ابوالحسن علی‌بن محمد (1383)، آیین حکمرانی، ترجمه‌ حسین صابری، تهران، علمی و فرهنگی.
  • محمدی، محمد (1374)، فرهنگ ایران پیش از اسلام و آثار آن در تمدن اسلامی و ادبیات عرب، تهران، توس.
  • مرعشی، ظهیرالدین (1345)، تاریخ طبرستان، رویان و مازندران، ترجمه محمدجواد مشکور، موسسه مطبوعاتی شرق، تهران.
  • ‌مسکویه، احمدبن علی (1389)، تجارب‌الامم، ترجمه‌ ابوالقاسم امامی، تهران، سروش.
  • مقدسی، مطهربن طاهر (1386)، آفرینش و تاریخ، ترجمه‌ محمدرضا شفیعی، تهران، آگاه.
  • نرشخی، ابوبکر محمدبن جعفر (1363)، تاریخ بخارا، ترجمه ابونصر احمدبن محمد، تهران، توس.
  • یاقوت ‌حموی (1995)، معجم‌البلدان، دارالصادر، بیروت.
  • یعقوبی، احمدبن ابی‌یعقوب (1362)، تاریخ یعقوبی، ترجمه‌ محمدابراهیم آیتی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
مقاله‌ها

  • آذرنیوشه، عباسعلی و صالحی، کورش، «دهقانان ایرانی در روند گذار از دورۀ ساسانی به دوره‌ اسلامی»، پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، 1391، ش 11.
  • ترکمنی‌آذر، پروین، «ارزیابی ماهیت فتح ایران بر اساس نظریه جنگ‌های عادلانه»، تاریخ و تمدن اسلامی، 1399، ش 32.
  • جهان، زهرا؛ ایمان‌پور، محمدتقی؛ عباسی، جواد؛ مفتخری، حسین، «انگیزه‌های سیاسی-اجتماعی و نظامی-امنیتی اشراف ایرانی در مصالحه با اعراب مسلمان»، تاریخ و فرهنگ، 1398، ش 103.
  • رضایی، رمضان؛ بیات، علی؛ موسوی، سیدجمال، «نقش دبیران ایرانی در تأسیس و تکوین دیوان‌سالاری اسلامی در قرون اول هجری»، پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی، 1389، ش1.
  • شیمادا، جوهی، «سربازان ساسانی در سپاه اسلام»، جستارهای ژاپنی در قلمرو ایران‌شناسی، تهران، بنیاد موقوفات محمود افشار، 1386.
  • ناظمیان‌فرد، علی، «جنگاوران ایرانی در سپاه قبایلی عرب در سده‌ نخست هجری»، پژوهشنامه تاریخ اسلام، 1395، ش 22.
 

 

منابع لاتین

  • Floor, Willem & EIr, (2009), “Kadkhoda”, Encyclopeadia Iranica, xv/3, 2009.
  • Landau -Tasseron, Ella, “The Status of Allies in Pre-Islamic and Early Islamic Arabian Society”, Islamic Law and Society, 13, 1, 2006.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 350
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 332


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب