بررسی میزان انطباق پیشینه‌های کتابشناختی پایگاه نسخ خطی کتابخانه آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) با استاندارد مارک ایران

صمیعی, میترا; فرخفال, فاطمه; مومنی, عصمت

doi:10.22034/jkrs.2022.52225.1015

فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

تعداد نشریات	45
تعداد شماره‌ها	1,430
تعداد مقالات	17,607
تعداد مشاهده مقاله	57,250,759
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	19,071,695

	بررسی میزان انطباق پیشینه‌های کتابشناختی پایگاه نسخ خطی کتابخانه آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) با استاندارد مارک ایران
نشریه مطالعات دانش پژوهی
مقاله 4، دوره 1، شماره 2، اسفند 1401، صفحه 60-77 اصل مقاله (843.29 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jkrs.2022.52225.1015
نویسندگان
میترا صمیعی^* ¹؛ فاطمه فرخفال²؛ عصمت مومنی³
¹دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران ( نویسنده مسئول) samiei@atu.ac.ir
²دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
³دانشیار، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی ، تهران، ایران
چکیده
هدف: پژوهش حاضر باهدف بررسی میزان انطباق پیشینههای کتابشناختی پایگاه نسخ خطی کتابخانه آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) بر اساس قواعد فهرستنویسی مارک ایران انجام شده است. روش‌شناسی: این پژوهش کاربردی و با رویکرد پژوهشی کتابخانه‌ای و با روش پیمایشی – توصیفی انجام شده است. ی نمونه آماری این پژوهش 100 عنوان نسخه خطی مشترک در پایگاه اطلاعاتی نسخ خطی کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم (ع) و کتابخانه ملی ایران است. ابزار گردآوری اطلاعات سیاهه وارسی محققساختهای است که بر اساس نظر فهرستنویسی نسخ خطی و کتابداران تهیه و با استفاده از روش مشاهده مستقیم گردآوری شد. این سیاهه وارسی دارای دو بخش ویژگیهای کتابشناسی و نسخهشناسی است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که در فهرستنویسی نسخههای خطی پایگاه اطلاعاتی کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم ( ع) و عناصر کتابشناسی مارک ایران، در عنصر پدیدآور تطابق کامل وجود دارد. بیشترین میزان رعایت میان عناصر کتابشناسی نسخههای خطی پایگاه نامبرده به ترتیب متعلق به عناصر: عنوان اصلی، موضوع، تاریخ کتابت، توضیحات، زبان، شماره نسخه یا ثبت، معرفی نسخه، انجام و آغاز است. پایگاه اطلاعاتی نسخ خطی کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم در توصیف نسخ خطی به توصیف ویژگیهای نسخهشناسی مانند: اندازه برگ، یادداشت وقف، ملاحظات، تزئینات نسخه اشارهای نکرده است و از این منظر بسیار ضعیف عمل نموده است. این کتابخانه ویژگیهای کتابشناسی نسخ خطی را کاملاً ذکر کرده است و ویژگیهایی نظیر آغاز کتاب و انجامه کتاب را در نظر نگرفته و فیلدی را به آن اختصاص نداده است. بیشترین میزان رعایت در وضعیت فهرستنویسی عناصر نسخهشناسی نسخههای خطی پایگاه کتابخانه آستان مقدس حضرت عبدالعظیم با استاندارد مارک ایران به ترتیب متعلق به: عناصر تزئینات نسخه، ملاحظات، اندازه جلد، نوع جلد، تعداد برگ، یادداشت وقف، نوع خط، محل کتابت، کاتب، حاشیه، تزئینات جلد، کامل/ ناقص، تملک، سجع مهر، شماره ثبت یا نسخه، آسیبدیدگی، اندازه برگ، تعداد سطر و نوع کاغذ است. نتایج: نتایج حاکی از آن است که پایگاه کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم (ع) در توصیف بخش کتابشناسی به‌خوبی عمل کرده است و توانسته فیلدهای اصلی مربوط به پدیدآور، عنوان اصلی و... را مطابق با قواعد استاندارد مارک ایران تکمیل کند. اما در توصیف ویژگیهای نسخهشناسی نسخ خطی ضعیف عمل کرده است و برای ذکر مشخصات ظاهری نسخ خطی تنها از یک فیلد برساخت استفاده میکند. اصالت / ارزش: پژوهش حاضر برای اولین به شناسایی تفاوتها در توصیف و فهرستنویسی نسخههای خطی کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم با قواعد فهرستنویسی استاندارد مارک ایران (دستنامه) می‌پردازد.
کلیدواژه‌ها
نسخه خطی؛ مارک ایران؛ پایگاه کتابخانه ملی ایران؛ پایگاه کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم
سایر فایل های مرتبط با مقاله 4 extended abstract.pdf
مراجع
آراسته، منوچهر (1389). بررسی کتابهای چاپ سنگی ایران دوره محمد شاه تا اواسط دوره ناصری، موجود در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از بعد ویژگیهای کتابشناسی، نسخهشناسی، قواعد فهرستنویسی و ساختار مارک، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی، مشهد. فتاحی، رحمتالله؛ آزاد، اسدالله (1380). پژوهشی پیرامون الگوی مناسب برای ذخیره و سازماندهی اطلاعات کتابشناختی و نسخهشناسی چاپ سنگی، کتابداری و اطلاعرسانی، 14 (2)، 193-217. باقری خرمدشتی، ناهید ( 1395). دستنامه قواعد فهرستنویسی نسخه های خطی. تهران، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. عربگری، لیلا (1391). بررسی میزان بهرهگیری از استانداردهای ابردادهای در ذخیرهسازی نسخههای خطی موجود در پایگاههای نسخههای خطی فارسی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، تهران. عظیمی، حبیبالله (1385). فهرستنویسی نسخههای خطی. دائره‌المعارف کتابداری و اطلاعرسانی، بازیابی در تاریخ 20/9/96 از www.portal.nlai.ir/daka/wiki. عظیمی، حبیب‌الله؛ موسوی، زهره سادات (1398). بررسی فهرست‌‌نویسی نسخ خطی و چاپ سنگی در ایران با استناد به 5 کتابخانه بزرگ و ارائه الگوی مشترک واحد. کتابداری و اطلاع‌رسانی، 22(1)، 4-27. doi: 10.30481/lis.2019.81431 عظیمی، حبیبالله و نازی، ایوب (1390). تحلیل فهرستنگاری نسخ خطی در ایران از جنبه وجود یا عدم وجود الگو در آن و ارائه راهکارهای بهبود در جهت ایجاد قالب استاندارد ملی، کتابداری و اطلاعرسانی، 14 (2)، 282-263. فخاری سعادت، عادله (1393). بررسی میزان انطباق پیشینههای کتابشناختی پایگه نسخ خطی آستان قدس رضوی با استاندارد توصیف و دسترسی به منبع، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بینالمللی امام رضا (ع)، مشهد. کمیته ملی مارک ایران. (1381). مارک ایران، تهران، کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. کوکبی، مرتضی (1385). فهرستنویسی، دایرهالمعارف کتابداری و اطلاعرسانی، ج.2، تهران، کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. موسوی چلک، افشین( 1381). قالب مارک و فهرستنویسی نسخ خطی، پیام بهارستان، 17، 59-56. نازی، ایوب و قاسمپور، سکینه (1390). فهرستنویسی نسخ خطی در کتابخانه ملی ایران: روندها و رویهها، مطالعات کتابداری و سازماندهی اطلاعات، (3)87، 114-104. نازی، ایوب (1389). بررسی وضعیت فهرستنویسی نسخ خطی در ایران و ارائه الگوی مناسب، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران. نبوی، مجید؛ فدایی، غلامرضا؛و نقشینه، نادر (1393). بررسی استانداردهای بهکار رفته در توصیف نسخ خطی در پایگاههای اطلاعاتی پیوسته نسخ خطی اسلامی، فصلنامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات. 25 (2)، 33-22.
آمار تعداد مشاهده مقاله: 518 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 445

سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب

پیوندهای مفید

آمار

بررسی میزان انطباق پیشینه‌های کتابشناختی پایگاه نسخ خطی کتابخانه آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) با استاندارد مارک ایران