عابدینی, اصغر, خضرلو, آرام, اکرمی, بهرنگ, خلیلی, امین, عزیزی, پرویز. (1401). ارزیابی و سنجش شاخص‌های مسکن اسلامی- ایرانی در محلات قدیم و جدید شهر ارومیه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 26(81), 149-133. doi: 10.22034/gp.2021.47357.2880
اصغر عابدینی; آرام خضرلو; بهرنگ اکرمی; امین خلیلی; پرویز عزیزی. "ارزیابی و سنجش شاخص‌های مسکن اسلامی- ایرانی در محلات قدیم و جدید شهر ارومیه". سامانه مدیریت نشریات علمی, 26, 81, 1401, 149-133. doi: 10.22034/gp.2021.47357.2880
عابدینی, اصغر, خضرلو, آرام, اکرمی, بهرنگ, خلیلی, امین, عزیزی, پرویز. (1401). 'ارزیابی و سنجش شاخص‌های مسکن اسلامی- ایرانی در محلات قدیم و جدید شهر ارومیه', سامانه مدیریت نشریات علمی, 26(81), pp. 149-133. doi: 10.22034/gp.2021.47357.2880
عابدینی, اصغر, خضرلو, آرام, اکرمی, بهرنگ, خلیلی, امین, عزیزی, پرویز. ارزیابی و سنجش شاخص‌های مسکن اسلامی- ایرانی در محلات قدیم و جدید شهر ارومیه. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 26(81): 149-133. doi: 10.22034/gp.2021.47357.2880
ارزیابی و سنجش شاخص‌های مسکن اسلامی- ایرانی در محلات قدیم و جدید شهر ارومیه
3دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه ارومیه
4دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشگاه کردستان
5دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه ارومیه.
چکیده
یکی از دغدغه‌های بشر از نخستین روزهای خلقت تاکنون موضوع مسکن و سرپناه بوده است؛ موضوعی که اندیشمندان غربی و غیراسلامی نگاهی ظاهری و ساکن به آن دارند. دین مبین اسلام شاخصه‌های اساسی مسکن را به منظور هویّت دهی و کمک به آرامش قلبی انسان و رسیدن او به کمال الهی ارائه می نماید. مسکن ایرانی-اسلامی نیز به سبب تفکر عمیق مبتنی بر حقیقت والای انسانی و به دلیل تغییر در نگرش و سبک زندگی افراد در بعد فرهنگی و سنت های مسکونی قومی و محلی کشورمان امروزه بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و اهمیت اصلاح روش مسکن سازی با استفاده از مفاهیم قرآن و سنت اهل بیت(ع) را الزامی نموده است لذا ارزیابی و سنجش شاخص های مسکن ایرانی-اسلامی به جهت آسیب شناسی و اصلاح روش مسکن سازی امروزی ضروری می نماید.
پژوهش حاضر با هدف تحلیل و ارزیابی شاخص‌های مسکن ایرانی-اسلامی در محلات شهر ارومیه انجام‌گرفته است. دراین پژوهش ابتدا شاخص‌های مسکن ایرانی اسلامی از آیات و احادیث و منابع مرتبط استحصال و دسته بندی گردیده است که از نظرات کارشناسان حوزوی و دانشگاهی نیز بهره‌گیری شده است. سپس برای ارزیابی و تحلیل از دو رویکرد سنجش و تحلیل محلات بر اساس شاخص‌ها و سنجش و تحلیل شاخص‌ها در محلات با به‌کارگیری مدل‌های ارزیابی چند معیاره فرایند تحلیل سلسله مراتبی و تاپسیس استفاده شده -است. در وهله بعدی با تحلیل نتایج دو رویکرد به آسیب‌شناسی شاخص‌های مسکن ایرانی-اسلامی در محلات قدیم و جدید اقدام گردیده است. نتایج نشان می‌دهد که محله بهداری نسبت به محله مهدی‌القدم از نظر شاخص‌های مسکن ایرانی-اسلامی در وضعیت مطلوب‌تری می‌باشد. با توجه به نتایج تحلیل شاخص‌ها در محلات، شاخص مقاومت و ایمنی در وضعیت نسبتا مطلوب،و شاخص‌های دسترسی مسکن، اِشرافیت و فضای سبز در محله در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. درنهایت برای رفع ضعف‌ها،به ارائه راهکارها و پیشنهادات پرداخته شده است.
ادهمی خامنه، اعظم, مشکینی، ابوالفضل، باب الحوائجی، فهیمه، نوشین فرد، فاطمه، مطلبی، داریوش. (1400). بازاندیشی داده های شاخص در نظام برنامه ریزی مسکن ایران. جغرافیای اجتماعی شهری، سال 8 شماره 1، صص 1-24.
امین‌پور, احمد, مدنی, رامین, حیاتی, حامد, زارع, علی رضا. (1397). تأثیر آموزه‌های اسلامی بر کالبد معماری خانه‌های ایرانی نمونه موردی: خانه سنتی در اقلیم گرم و خشک ایران، فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای، سال 8 شماره 29، صص 190-173.
اخوت، هانیه. (1391)، بازشناسیمؤلفههایهویّتیمسکنسنتیبراساسآیاتقرآنوروایاتائمهمعصومین (ع)، دوفصلنامه پژوهشهای میان رشتهای قرآن کریم، سال 3، شماره 1، صص70 -55.
اخوت، هانیهسادات. (1392)، بازشناسیهویّتدینیدرمسکنسنتی (نمونهموردی: شهریزد)، رساله دکتری رشته معماری، استاد راهنما: دکتر محمدرضا بمانیان، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرّس.
اصغری زمانی، اکبر؛ مصطفایی، هیرش. (1397)، سنجش و چهنه بندی کیفیت محیط مناطق شهری در بافت میانی مناطق شهری، با استفاده از مدل AHP و شاخص همپوشانی وزنی، مطالعه موردی بافت میانی شهر تبریز، نشریه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 64، صص 18-1.
اصغری، یوسف. (1392)، شرایط کلّی مسکن از دیدگاه منابع اسلامی، فصلنامه محفل، سال 4، شماره 12، صص 41 -32.
اکبرپور، محمد؛ جعفری، فیروز؛ کریمی، یاشار. (1395)، واکاوی میزان نگرش مردم از معیارهای مسکن مناسب روستایی (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان هشترود)، نشریه علمی- پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 58، صص 42-24.
الهیزاده، محمدحسن؛ سیروسی، راضیه. (1393)، الگوسازی مسکن بر پایه سبک زندگی اسلامی، فصلنامه سبک زندگی دینی، سال 1، پیششماره 1، صص 70 -35.
آصفی، مازیار؛ ایمانی، الناز. (1395)، بازتعریف الگوهای طراحی مسکن مطلوب ایرانی-اسلامی معاصر با ارزیابی کیفی خانه های سنتی، فصلنامه پژوهش های معماری اسلامی، سال چهارم، شماره یازدهم، صص 75-56.
پیله ور, علی اصغر, موستوفیان, بهاره, کاوسی, الهه. (1400). الگوسازی و سنجش مؤلفه مسکن ایرانی-اسلامی درکلانشهر مشهد. کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی، 201-219.
پورمحمدی، محمدرضا. (1390)، برنامهریزی مسکن، چاپ هشتم، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، تهران.
تیموری، اصغر؛ اصغری زمانی، اکبر. (1394)، ارزیابی ابعاد کالبدی-فضایی کیفیت محیط شهری در بافت میانی شهرهای میانه اندام (مطالعه موردی: شهر زنجان)، فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، سال پنجم، شماره 20، صص 176-163.
جعفری، فیروز؛ شری زاده، عادل. (1398)، شناسایی وامل کلیدی موثر بر قیمت مسکن با رویکرد آینده نگاری، موردپژوهی: کلان شهر تبریز، نشریه علمی پژوهشی جغرافیا و برنامه ریزی، شماره 67، صص 89-67.
حسینی، سیدیاسین؛ صمیمی، نجمه. (1394)، ویژگیمسکندردیدگاهاسلاموشهرسازیاسلامی، همایش ملی معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی، 17اردیبهشت، دانشگاه پیام نوراستان گیلان مرکز رشت، صص 14 -1.
حیدری چیانه، رحیم؛ رضاطبع ازگمی، سیده خدیجه (1389)، نقش استراتژی توسعه شهری در سیاست های تامین مسکن گروه های کم درآمد شهری، مطالعه موردی: شهر رشت،پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 73، صص 82-59.
روستای، شهریور؛ احدنژاد، محسن؛ اصغری زمانی، اکبر؛ زنگنه، علیرضا. (1391)، بررسی شاخص های کالبدی- اجتماعی مسکن در تعیین بلوک های فقیر نشین با استفاده از مدل تحلیل عاملی (مطالعه موردی: شهر کرمانشاه)، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 81، صص 156-141.
روندی، مهیا؛ رهرو مهربانی، سعید. (1394)، ویژگیهای مسکن در فرهنگ ایرانی- اسلامی، 17اردیبهشت، دانشگاه پیام نوراستان گیلان مرکز رشت، صص 24 -1.
عطاپور، آیه. (1394)، مَسکن ایرانی- اسلامی، 17اردیبهشت، دانشگاه پیام نوراستان گیلان مرکز رشت، صص 13 -1.
قدوسیفر، سید هادی؛ یعقوبی، نسرین. (1394)، واکاویهویتاسلامیدرتحلیلمسکنامروزبارویکردپایداریاجتماعی (نمونهموردی: آپارتمانهایمسکونیتهران)، همایش ملی معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی، 17اردیبهشت، دانشگاه پیام نوراستان گیلان مرکز رشت، صص 10 -1.
قرائتی، محسن. (1393)، سیمای مسکن و شهر اسلامی، چاپ اوّل، انتشارات مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران.
کشفی، محمدحسین؛ جواهرپور، حسام؛ کشفی، محمدعلی. (1393)، بررسی مبانی فلسفی «سُکناگزینی» از دیدگاه پدیدارشناسی، با تکیه بر ارزشهای اسلامی، فصلنامه اندیشه دینی، دوره 14، شماره 51، صص 55- 80.
ملایری، سپیده؛ خاقانی، سعید. (1394)، تاملیدرنگاهاسلامبهمسکن، همایش ملی معماری و شهرسازی ایرانی- اسلامی، 17اردیبهشت، دانشگاه پیام نوراستان گیلان مرکز رشت، صص 17 -1.
مهندسین مشاور طرح و آمایش. (1389)، طرح جامع تجدید نظر شهر ارومیه، وزارت راه و شهرسازی.
نتایج سرشماری آمار، نفوس و مسکن، (1390)، مرکز آمار ایران.
نقیزاده، محمد. (1391)، تأملی در شناخت مبانی مسکن اسلامی ایرانی، ماهنامه کتاب ماه هنر، شماره 170، صص 54- 38.
نقیزاده، محمد. (1392)، مسکن اسلامی (مبانی نظری تا جلوههای عینی در گذشته و حال)، دوفصلنامه اندیشه معماری، سال 1، شماره 2، صص 67 -47.
نقیزاده، محمد؛ اسدزاده بیرجندی، نسرین. (1392)، تدوینمبانیمسکنمعاصربراساسجهانبینیاسلامی، دومین همایش ملی معماری و شهرسازی اسلامی، 7- 6 آذر، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، صص 19 -1.
وثیق، بهزاد؛ پشوتنیزاده، آزاده. (1390)، مفاهیمسکونتدرآیاتوروایاتاسلامی، فصلنامه مسکن و محیط روستا، دوره 29، شماره 129، صص 65 -50.
وثیق، بهزاد؛ پشوتنیزاده، آزاده؛ بمانیان، محمدرضا. (1388)، مکان و مسکن در منظر اسلام، فصلنامه پژوهشهای میان رشتهای قرآن کریم، سال 1، شماره 3، صص 101 –
Abedini, A., Khalili, A. & Asadi, N. Urban Sprawl Evaluation Using Landscape Metrics and Black-and-White Hypothesis (Case Study: Urmia City). J Indian Soc Remote Sens48, 1021–1034 (2020). https://doi.org/10.1007/s12524-020-01132-5
Abedini, A., & Khalili, A. (2019). Determining the capacity infill development in growing metropolitans: A case study of Urmia city. Journal of Urban Management, 8(2), 316–327.
Farajollahi Rod Amir, Ardiani Mehrab. (2020). Design A Residential Complex In The City Of Karaj With Iranian-Islamic Architectural Approach, Specialty Journal Of Architecture And Construction Issue 2, Volume 6. Pp 35-45.
Zarghami E, Fatourehchi Architectural impacts of traditional houses as a Iranian-Islamic Cultural Identity on Iranians Mental health Outcomes. Naqshejahan. 2018; 7 (4) :30-46
