دانشگاه تبریز
فهرست نشریات دارای اعتبار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)

 آمار

تعداد نشریات43
تعداد شماره‌ها1,230
تعداد مقالات15,127
تعداد مشاهده مقاله50,636,677
تعداد دریافت فایل اصل مقاله13,723,659
میرزایی, محمدسینا, شهرآیینی, مصطفی. (1401). بررسی انتقادی رابطه دین و سیاست در رساله الهیاتی ـ سیاسی اسپینوزا. سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(38), 792-814. doi: 10.22034/jpiut.2021.34226.2353
محمدسینا میرزایی; مصطفی شهرآیینی. "بررسی انتقادی رابطه دین و سیاست در رساله الهیاتی ـ سیاسی اسپینوزا". سامانه مدیریت نشریات علمی, 16, 38, 1401, 792-814. doi: 10.22034/jpiut.2021.34226.2353
میرزایی, محمدسینا, شهرآیینی, مصطفی. (1401). 'بررسی انتقادی رابطه دین و سیاست در رساله الهیاتی ـ سیاسی اسپینوزا', سامانه مدیریت نشریات علمی, 16(38), pp. 792-814. doi: 10.22034/jpiut.2021.34226.2353
میرزایی, محمدسینا, شهرآیینی, مصطفی. بررسی انتقادی رابطه دین و سیاست در رساله الهیاتی ـ سیاسی اسپینوزا. سامانه مدیریت نشریات علمی, 1401; 16(38): 792-814. doi: 10.22034/jpiut.2021.34226.2353

بررسی انتقادی رابطه دین و سیاست در رساله الهیاتی ـ سیاسی اسپینوزا

مجله پژوهش های فلسفی
دوره 16، شماره 38، اردیبهشت 1401، صفحه 792-814    اصل مقاله (1.05 M)
نوع مقاله: مقاله علمی- پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/jpiut.2021.34226.2353
نویسندگان
محمدسینا میرزایی* 1؛ مصطفی شهرآیینی2
1دکتری فلسفه، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2دانشیار گروه فلسفه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.
چکیده
نگارندگان این مقاله می‌کوشند تا در بررسی انتقادی رابطه دین و سیاست در رساله الهیاتی‌ـ ‌سیاسی نشان دهند که باروخ اسپینوزا با آنکه در پی جداسازی دو نهاد دین و سیاست از هم نیست، هم‌هنگام، می‌کوشد دین رسمی را تحت قیمومت اقتدار سیاسی درآورد. از این رو، رابطه دین و سیاست را از یک‌سو، با جدایی دین رسمی از باورهای باطنی و از دیگر سو، با تبیین چرایی تفوق اقتدار سیاسی بر سلسله مراتب دین رسمی برمی‌رسیم. اسپینوزا با قائل شدن به آزادی دینی و عبادت مذهبی ذیل آزادی اندیشه و بیان، رساله الهیاتی ـ سیاسی را تبدیل به منظومه‌ای برای ترویج مدارا کرده است. دین رسمی نزد اسپینوزا باید ناظر به غایتی عملی و شکل‌گیری فضایلی چون مدارا باشد. مدارا آن ابزارِ کارسازی است که بالمآل در خدمت ثبات سیاسی و اعتلای اجتماعی قرار می‌گیرد. در دفاع از این نتیجه، اسپینوزا استدلال می‌آورد که نخست، اقتدار دینی بایستی تحت قیمومت قدرت سیاسی باشد. یعنی تنها یک اقتدار حاکم در دولت می‌تواند وجود داشته باشد و آن بایستی اقتدار سیاسی باشد نه اقتدار دینی. دوم، او معتقد است که دامنه قدرت اقتدار حاکم مسلماً تا اعمال شهروندان ادامه می‌یابد نه تا اعتقاد آنها. حاکم صرفاً حق انجام آن چیزی را دارد که در حیطه قدرت او باشد، هیچ قدرتی نمی‌تواند دیگران را به موجب باورها و عقایدش مجازات کند. سوم، در نظرگاه اسپینوزا دموکراسی طبیعی‌ترین نوع حکومت است که می‌تواند حافظ آزادی‌های طبیعی آدمیان از جمله آزادی اندیشه و بیان باشد. در مقابل و در بررسی دوگانه دین و سیاست، حکومت تئوکراتیک با تقویت انفعالات و کم‌فروغ کردن نور طبیعی عقل در میان آدمیان می‌تواند آنها را به بندگی کشاند.
کلیدواژه‌ها
دین رسمی؛ دین باطنی؛ وضع مدنی؛ دموکراسی؛ مدارا؛ اقتدار سیاسی؛ آزادی؛ تئوکراسی
مراجع
  • اسپینوزا، بندیکت (1396) رساله الهی ـ سیاسی، ترجمه‌ علی فردوسی، تهران: سهامی انتشار.
  • اسپینوزا، باروخ (1376) اخلاق، ترجمه محسن جهانگیری، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  • اسپینوزا، بندیکتوس (1393) رساله سیاسی، ترجمه‌ پیمان غلامی، ایمان گنجی، تهران: روزبهان.
  • نوظهور، یوسف (1379) عقل و وحی و دین و دولت در فلسفه اسپینوزا، تهران: انتشارات پایا.
  • Allison, Henry E. (1975) Benedict de Spinoza, Boston: Twayne.
  • Daniel Frank, Jason Waller (2016) Spinoza on Politics, Routledge Philosophy GuideBook.
  • Bagley, P. J. (2008) Philosophy, Theology, and Politics, A Reading of Benedict Spinoza’s Tractatus theologico-politicus. Brill: Leiden-Boston.
  • Jarrett, Charles (2007) Spinoza: A Guide for the Perplexed. New York: Continuum.
  • Levene, Nancy (2004) Spinoza’s Revelation: Religion, Democracy, and Reason. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Locke, John (1983) A Letter Concerning Toleration, ed. J. H. Tully. Indianapolis: Hackett.
  • Machiavelli, Niccolò (1996) Discourses on Livy, Harvey C. Mansfield, Nathan Tarcov: University of Chicago Press.
  • Nadler, Steven (1999) Spinoza: A Life, Cambridge: Cambridge University Press.
  • Preus, James S. (2001) Spinoza and the irrelevance of biblical authority: Cambridge University Press.
  • Rosenthal, Michael (1998) “Two Collective Action Problems in Spinoza’s Social Contract Theory,” History of Philosophy Quarterly, 15(4): 389–409.
  • Spinoza (2007) Theological-Political Treatise Jonathan Israel in: Cambridge Texts in the History of Philosophy, Cambridge University Press.
  • Spinoza, Benedictus de. (1985)"The Collected Works of Spinoza". Ed. And trans. Edwin Curley. Vol. I. Princeton University Press.
  • Spinoza (2002) Complete works, trans. Samuel Shirley and others; edit, introduction and notes: Michael L. Morgan. Hackett Publishing Company, Inc.
  • Steinberg, Justin (2019) "Spinoza’s Political Philosophy", The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Edward N. Zalta (ed.), URL = <https:// plato.stanford.edu/archives/sum2019/entries/spinoza-political>
  • Strauss, Leo (1965) Spinoza’s Critique of Religion, Trans. E.M. Sinclair, Chicago: University of Chicago Press.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 2,731
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 255


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب